Showing posts with label Great Poet. Show all posts
Showing posts with label Great Poet. Show all posts

Sunday, 3 December 2017

Dharamvir Bharati


рдзрд░्рдорд╡ीрд░ рднाрд░рддी
рдЬрди्рдо - 25 рджिрд╕рдо्рдмрд░ 1926
рдЗрд▓ाрд╣ाрдмाрдж, рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢, рдм्рд░िрддाрдиी рднाрд░рдд
рдоृрдд्рдпु - 4 рд╕िрддрдо्рдмрд░ 1997 (рдЙрдо्рд░ 70)
рдоुрдо्рдмрдИ

рдЬрди्рдо

рдзрд░्рдорд╡ीрд░ рднाрд░рддी рдХा рдЬрди्рдо 25 рджिрд╕ंрдмрд░ 1926 рдХो рдЗрд▓ाрд╣ाрдмाрдж рдХे 'рдЕрддрд░рд╕ुрдЗрдпा' рдиाрдордХ рдоोрд╣рд▓्рд▓े рдоें рд╣ुрдЖ рдеा। рдЙрдирдХे рдкिрддा рдХा рдиाрдо рд╢्рд░ी. рдЪिрд░ंрдЬीрд╡рд▓ाрд▓ рд╡рд░्рдоा рдФрд░ рдоाрддा рдХा рдиाрдо рд╢्рд░ीрдорддी рдЪंрджाрджेрд╡ी рдеा। рднाрд░рддी рдХे рдкूрд░्рд╡рдЬ рдкрд╢्рдЪिрдоी рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдоें рд╢ाрд╣рдЬрд╣ाँрдкुрд░ рдЬ़िрд▓े рдХे 'рдЦ़ुрджाрдЧंрдЬ' рдиाрдордХ рдХ़рд╕्рдмे рдХे рдЬ़рдоीрджाрд░ рдеे। рдкेрдб़, рдкौрдзों, рдлूрд▓ों рдФрд░ рдЬाрдирд╡рд░ों рддрдеा рдкрдХ्рд╖िрдпों рд╕े рдк्рд░ेрдо рдмрдЪрдкрди рд╕े рд▓ेрдХрд░ рдЬीрд╡рди рдкрд░्рдпрди्рдд рд░рд╣ा।

рд╢िрдХ्рд╖ा

рд╕्рдХूрд▓ी рд╢िрдХ्рд╖ा рдбी. рдП рд╡ी рд╣ाрдИ рд╕्рдХूрд▓ рдоें рд╣ुрдИ рдФрд░ рдЙрдЪ्рдЪ рд╢िрдХ्рд╖ा рдк्рд░рдпाрдЧ рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдоें। рдк्рд░рдердо рд╢्рд░ेрдгी рдоें рдПрдо рдП рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рдбॉ॰ рдзीрд░ेрди्рдж्рд░ рд╡рд░्рдоा рдХे рдиिрд░्рджेрд╢рди рдоें рд╕िрдж्рдз рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдкрд░ рд╢ोрдз-рдк्рд░рдмंрдз рд▓िрдЦрдХрд░ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдкी-рдПрдЪрежрдбीреж рдк्рд░ाрдк्рдд рдХी।

рд▓ेрдЦрди рдФрд░ рдкрдд्рд░рдХाрд░िрддा

рд╕्рдиाрддрдХ, рд╕्рдиाрддрдХोрдд्рддрд░ рдХी рдкрдв़ाрдИ рдЯ्рдпुрд╢рдиों рдХे рд╕рд╣ाрд░े рдЪрд▓ рд░рд╣ी рдеी। рдЙрди्рд╣ीं рджिрдиों рдХुрдЫ рд╕рдордп рд╢्рд░ी рдкрдж्рдордХांрдд рдоाрд▓рд╡ीрдп рдХे рд╕ाрде 'рдЕрдн्рдпुрджрдп' рдоें рдХाрдо рдХिрдпा, рдЗрд▓ाрдЪрди्рдж्рд░ рдЬोрд╢ी рдХे рд╕ाрде 'рд╕ंрдЧрдо' рдоें рдХाрдо рдХिрдпा। рдЗрди्рд╣ीं рджोрдиों рд╕े рдЙрди्рд╣ोंрдиे 'рдкрдд्рд░рдХाрд░िрддा' рдХे рдЧुрд░ рд╕ीрдЦे рдеे। рдХुрдЫ рд╕рдордп рддрдХ 'рд╣िंрджुрд╕्рддाрдиी рдПрдХेрдбेрдоी' рдоें рднी рдХाрдо рдХिрдпा। рдЙрди्рд╣ीं рджिрдиों рдЦ़ूрдмрдХрд╣ाрдиिрдпाँ рднी рд▓िрдЦीं।

рдХाрд░्рдпрдХ्рд╖ेрдд्рд░

1948 рдоें 'рд╕ंрдЧрдо' рд╕рдо्рдкाрджрдХ рд╢्рд░ी рдЗрд▓ाрдЪंрдж्рд░ рдЬोрд╢ी рдоें рд╕рд╣рдХाрд░ी рд╕ंрдкाрджрдХ рдиिрдпुрдХ्рдд рд╣ुрдП। рджो рд╡рд░्рд╖ рд╡рд╣ा рдХाрдо рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рд╣िंрджुрд╕्рддाрдиी рдЕрдХाрджрдоी рдЕрдз्рдпाрдкрдХ рдиिрдпुрдХ्рдд рд╣ुрдП। рд╕рди् 1960 рддрдХ рдХाрд░्рдп рдХिрдпा। рдк्рд░рдпाрдЧ рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдоें рдЕрдз्рдпाрдкрди рдХे рджौрд░ाрди 'рд╣िंрджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХोрд╢' рдХे рд╕рдо्рдкाрджрди рдоें рд╕рд╣рдпोрдЧ рджिрдпा। 'рдиिрдХрд╖' рдкрдд्рд░िрдХा рдиिрдХाрд▓ी рддрдеा 'рдЖрд▓ोрдЪрдиा' рдХा рд╕рдо्рдкाрджрди рднी рдХिрдпा। рдЙрд╕рдХे рдмाрдж 'рдзрд░्рдордпुрдЧ' рдоें рдк्рд░рдзाрди рд╕рдо्рдкाрджрдХ рдкрдж рдкрд░ рдмрдо्рдмрдИ рдЖ рдЧрдпे। 1967 рдоें рдбॉ рднाрд░рддी рдиे рдЕрд╡рдХाрд╢ рдЧ्рд░рд╣рдг рдХिрдпा। 1999 рдоें рдпुрд╡ा рдХрд╣ाрдиीрдХाрд░ рдЙрджाрдп рдк्рд░рдХाрд╢ рдХे рдиिрд░्рджेрд╢рди рдоें рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдЕрдХाрджрдоी рджिрд▓्рд▓ी рдХे рд▓िрдП рдбॉ рднाрд░рддी рдкрд░ рдПрдХ рд╡ृрдд्рдд рдЪिрдд्рд░ рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рднी рд╣ुрдЖ рд╣ै।

рдкुрд░рд╕्рдХाрд░

1972 рдоें рдкрдж्рдорд╢्рд░ी рд╕े рдЕрд▓ंрдХृрдд рдбा рдзрд░्рдорд╡ीрд░ рднाрд░рддी рдХो рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рди рдХाрд▓ рдоें рдЕрдиेрдХ рдкुрд░рд╕्рдХाрд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрдП рдЬिрд╕рдоें рд╕े рдк्рд░рдоुрдЦ рд╣ैं

рд╣рд▓्рджी рдШाрдЯी рд╢्рд░ेрд╖्рда рдкрдд्рд░рдХाрд░िрддा рдкुрд░рд╕्рдХाрд░
рдорд╣ाрд░ाрдгा рдоेрд╡ाрдб़ рдлाрдЙंрдбेрд╢рди
рд╕рд░्рд╡рд╢्рд░ेрд╖्рда рдиाрдЯрдХрдХाрд░ рдкुрд░рд╕्рдХाрд░ рд╕ंрдЧीрдд рдиाрдЯрдХ рдЕрдХाрджрдоी рджिрд▓्рд▓ी
рднाрд░рдд рднाрд░рддी рдкुрд░рд╕्рдХाрд░ рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рд╣िрди्рджी рд╕ंрд╕्рдеाрди
рдорд╣ाрд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдЧौрд░рд╡, рдорд╣ाрд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рд╕рд░рдХाрд░
рд╡्рдпाрд╕ рд╕рдо्рдоाрди рдХे рдХे рдмिрдб़рд▓ा рдлाрдЙंрдбेрд╢рди

рдк्рд░рдоुрдЦ рдХृрддिрдпां

рдХрд╣ाрдиी рд╕ंрдЧ्рд░рд╣

рдоुрд░्рджों рдХा рдЧाрд╡ рд╕्рд╡рд░्рдЧ рдФрд░ рдкृрде्рд╡ी рдЪाрдж рдФрд░ рдЯूрдЯे рд╣ुрдП рд▓ोрдЧ рдмंрдж рдЧрд▓ी рдХा рдЖрдЦिрд░ी рдордХाрди рд╕ाрд╕ рдХी рдХрд▓рдо рд╕े рд╕рдо्рд╕्рдд рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рдПрдХ рд╕ाрде

рдХाрд╡्рдп рд░рдЪрдиाрдПं

рдаंрдбा рд▓ोрд╣ा, рдЕंрдзा рдпुрдЧ, рд╕ाрдд рдЧीрдд, рд╡рд░्рд╖ рдХрдиुрдк्рд░िрдпा, рд╕рдкрдиा рдЕрднी рднी, рдЖрдж्рдпрди्рдд

рдЙрдкрди्рдпाрд╕

рдЧुрдиाрд╣ों рдХा рджेрд╡рддा, рд╕ूрд░рдЬ рдХा рд╕ाрддрд╡ां рдШोрдб़ा, рдЧ्рдпाрд░рд╣ рд╕рдкрдиों рдХा рджेрд╢, рдк्рд░ाрд░ंрдн рд╡ рд╕рдоाрдкрди

рдиिрдмंрдз

рдаेрд▓े рдкрд░ рд╣िрдоाрд▓рдп, рдкрд╢्рдпंрддी

рдиिрдзрди

4 рд╕िрддंрдмрд░ 1997 рдХो рдиींрдж рдоें рд╣ी рдоृрдд्рдпु рдХो рд╡рд░рдг рдХрд░ рд▓िрдпा। 
 

Girija Kumar Mathur


рдЧिрд░िрдЬाрдХुрдоाрд░ рдоाрдеुрд░
рдЬрди्рдо - 22 рдЕрдЧрд╕्рдд, 1919
рдЬрди्рдо рднूрдоि - рдЧुрдиा рдЬ़िрд▓ा, рдордз्рдп рдк्рд░рджेрд╢
рдоृрдд्рдпु - 10 рдЬрдирд╡рд░ी, 1994
рдоृрдд्рдпु рд╕्рдеाрди - рдирдИ рджिрд▓्рд▓ी

рдЬрди्рдо

рдЧिрд░िрдЬा рдХुрдоाрд░ рдоाрдеुрд░ рдХा рдЬрди्рдо 
22 рдЕрдЧрд╕्рдд, 1919 рдХो рдЧ्рд╡ाрд▓िрдпрд░ рдЬिрд▓े рдХे рдЕрд╢ोрдХ рдирдЧрд░ рдХрд╕्рдмे рдоें рд╣ुрдЖ। рд╡े рдПрдХ рдХрд╡ि, рдиाрдЯрдХрдХाрд░ рдФрд░ рд╕рдоाрд▓ोрдЪрдХ рдХे рд░ूрдк рдоें рдЬाрдиे рдЬाрддे рд╣ैं। рдЙрдирдХे рдкिрддा рджेрд╡ीрдЪрд░рдг рдоाрдеुрд░ рд╕्рдХूрд▓ рдЕрдз्рдпाрдкрдХ рдеे рддрдеा рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдПрд╡ं рд╕ंрдЧीрдд рдХे рд╢ौрдХीрди рдеे। рд╡े рдХрд╡िрддा рднी рд▓िрдЦा рдХрд░рддे рдеे। рд╕िрддाрд░ рдмрдЬाрдиे рдоें рдк्рд░рд╡ीрдг рдеे। рдоाрддा рд▓рдХ्рд╖्рдоीрджेрд╡ी рдоाрд▓рд╡ा рдХी рд░рд╣рдиे рд╡ाрд▓ी рдеीं рдФрд░ рд╢िрдХ्рд╖िрдд рдеीं।

рд╢िрдХ्рд╖ा

 рдЧिрд░िрдЬाрдХुрдоाрд░ рдХी рдк्рд░ाрд░рдо्рднिрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा рдШрд░ рдкрд░ рд╣ी рд╣ुрдИ। рдЙрдирдХे рдкिрддा рдиे рдШрд░ рд╣ी рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी, рдЗрддिрд╣ाрд╕, рднूрдЧोрд▓ рдЖрджि рдкрдвाрдпा। рд╕्рдеाрдиीрдп рдХॉрд▓ेрдЬ рд╕े рдЗрдг्рдЯрд░рдоीрдбिрдПрдЯ рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж 1936 рдоें рд╕्рдиाрддрдХ рдЙрдкाрдзि рдХे рд▓िрдП рдЧ्рд╡ाрд▓िрдпрд░рдЪрд▓े рдЧрдпे। 1938 рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдмी.рдП. рдХिрдпा, 1949 рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд▓рдЦрдирдК рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдоें рдПрдо.рдП. рдХिрдпा рддрдеा рд╡рдХाрд▓рдд рдХी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рднी рдкाрд╕ рдХी।

рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рдкрд░िрдЪрдп

рдЧिрд░िрдЬाрдХुрдоाрд░ рдХी рдХाрд╡्рдпाрдд्рдордХ рд╢ुрд░ुрдЖрдд 1934 рдоें рдм्рд░рдЬрднाрд╖ा рдХे рдкрд░рдо्рдкрд░ाрдЧрдд рдХрд╡िрдд्рдд-рд╕рд╡ैрдпा рд▓ेрдЦрди рд╕े рд╣ुрдИ। рд╡े рд╡िрдж्рд░ोрд╣ी рдХाрд╡्рдп рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдХे рд░рдЪрдиाрдХाрд░ рдоाрдЦрдирд▓ाрд▓ рдЪрддुрд░्рд╡ेрджी, рдмाрд▓рдХृрд╖्рдг рд╢рд░्рдоा 'рдирд╡ीрди' рдЖрджि рдХी рд░рдЪрдиाрдУं рд╕े рдЕрдд्рдпрдзिрдХ рдк्рд░рднाрд╡िрдд рд╣ुрдП рдФрд░ 1941 рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдЕрдкрдиे рдк्рд░рдердо рдХाрд╡्рдп рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ 'рдоंрдЬीрд░' рдХी рднूрдоिрдХा рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╕ूрд░्рдпрдХाрди्рдд рдд्рд░िрдкाрдаी 'рдиिрд░ाрд▓ा' рд╕े рд▓िрдЦрд╡ाрдпी। рдЙрдирдХी рд░рдЪрдиा рдХा рдк्рд░ाрд░рдо्рдн рдж्рд╡िрддीрдп рд╡िрд╢्рд╡рдпुрдж्рдз рдХी рдШрдЯрдиाрдУं рд╕े рдЙрдд्рдкрди्рди рдк्рд░рддिрдХ्рд░िрдпाрдУं рд╕े рдпुрдХ्рдд рд╣ै рддрдеा рднाрд░рдд рдоें рдЪрд▓ рд░рд╣े рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдЖрди्рджोрд▓рди рд╕े рдк्рд░рднाрд╡िрдд рд╣ै। рд╕рди 1943 рдоें рдЕрдЬ्рдЮेрдп рдж्рд╡ाрд░ा рд╕рдо्рдкाрджिрдд рдПрд╡ं рдк्рд░рдХाрд╢िрдд 'рддाрд░рд╕рдк्рддрдХ' рдХे рд╕ाрдд рдХрд╡िрдпों рдоें рд╕े рдПрдХ рдХрд╡ि рдЧिрд░िрдЬाрдХुрдоाрд░ рднी рд╣ैं। рдпрд╣ाँ рдЙрдирдХी рд░рдЪрдиाрдУं рдоें рдк्рд░рдпोрдЧрд╢ीрд▓рддा рджेрдЦी рдЬा рд╕рдХрддी рд╣ै। рдХрд╡िрддा рдХे рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рд╡े рдПрдХांрдХी рдиाрдЯрдХ, рдЖрд▓ोрдЪрдиा, рдЧीрддि-рдХाрд╡्рдп рддрдеा рд╢ाрд╕्рдд्рд░ीрдп рд╡िрд╖рдпों рдкрд░ рднी рд▓िрдЦрддे рд░рд╣े рд╣ैं।

рдХृрддिрдпाँ

рдоंрдЬीрд░, рдиाрд╢ рдФрд░ рдиिрд░्рдоाрдг, рдзूрдк рдХे рдзाрди, рдЬрдирдо рдХैрдж, рдоुрдЭे рдФрд░ рдЕрднी рдХрд╣рдиा рд╣ै, рд╢िрд▓ाрдкंрдЦ рдЪрдордХीрд▓े, рдЬो рдмंрдз рдирд╣ीं рд╕рдХा, рдоैं рд╡рдХ्рдд рдХे рд╣ूँ рд╕ाрдордиे, рднीрддрд░ी рдирджी рдХी рдпाрдд्рд░ा, рдЫाрдпा рдордд рдЫूрдиा рдорди

рдоृрдд्рдпु

10 рдЬрдирд╡рд░ी, 1994 рдХो рдирдИ рджिрд▓्рд▓ी рдоें рдЧिрд░िрдЬाрдХुрдоाрд░ рдоाрдеुрд░ рдХा рдиिрдзрди рд╣ुрдЖ।


Gajanan Madhav Muktibodh


рдЧрдЬाрдирди рдоाрдзрд╡ рдоुрдХ्рддिрдмोрдз
рдЬрди्рдо - 13 рдирд╡ंрдмрд░ 1917
рдЬрди्рдо рднूрдоि - рд╢्рдпौрдкुрд░ (рдЧ्рд╡ाрд▓िрдпрд░)
рдоृрдд्рдпु - 11 рд╕िрддंрдмрд░ 1964
рдоृрдд्рдпु рд╕्рдеाрди - рджिрд▓्рд▓ी

рдЬीрд╡рдирдкрд░िрдЪрдп

рдЧрдЬाрдирди рдоाрдзрд╡ 'рдоुрдХ्рддिрдмोрдз' рдХा рдЬрди्рдо 13 рдирд╡ंрдмрд░, 1917 рдХो рд╢्рдпौрдкुрд░ (рдЧ्рд╡ाрд▓िрдпрд░) рдоें рд╣ुрдЖ рдеा। рдЗрдирдХी рдЖрд░рдо्рднिрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा рдЙрдЬ्рдЬैрди рдоें рд╣ुрдИ। рдоुрдХ्рддिрдмोрдз рдЬी рдХे рдкिрддा рдкुрд▓िрд╕ рд╡िрднाрдЧ рдХे рдЗंрд╕्рдкेрдХ्рдЯрд░ рдеे рдФрд░ рдЙрдирдХा рддрдмाрджрд▓ा рдк्рд░ाрдпः рд╣ोрддा рд░рд╣рддा рдеा। рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдоुрдХ्рддिрдмोрдз рдЬी рдХी рдкрдв़ाрдИ рдоें рдмाрдзा рдкрдб़рддी рд░рд╣рддी рдеी। рдЗрди्рджौрд░ рдХे рд╣ोрд▓्рдХрд░ рд╕े рд╕рди् 1938 рдоें рдмी.рдП. рдХрд░рдХे рдЙрдЬ्рдЬैрди рдХे рдоाрдбрд░्рди рд╕्рдХूрд▓ рдоें рдЕрдз्рдпाрдкрдХ рд╣ो рдЧрдП। рдЗрдирдХा рдПрдХ рд╕рд╣рдкाрдаी рдеा рд╢ाрди्рддाрд░ाрдо, рдЬो рдЧрд╢्рдд рдХी рдб्рдпूрдЯी рдкрд░ рддैрдиाрдд рд╣ो рдЧрдпा рдеा। рдЧрдЬाрдирди рдЙрд╕ी рдХे рд╕ाрде рд░ाрдд рдХो рд╢рд╣рд░ рдХी рдШुрдордХ्рдХрдб़ी рдХो рдиिрдХрд▓ рдЬाрддे। рдмीрдб़ी рдХा рдЪрд╕्рдХा рд╢ाрдпрдж рддрднी рд╕े рд▓рдЧा।
рдоुрдХ्рддिрдмोрдз рдЬी рдиे рдЫोрдЯी рдЖрдпु рдоें рдмрдбрдирдЧрд░ рдХे рдоिрдбिрд▓ рд╕्рдХूрд▓ рдоें рдЕрдз्рдпाрдкрди рдХाрд░्рдп рдк्рд░ाрд░рдо्рдн рдХिрдпा। рд╕рди् 1940 рдоें рдоुрдХ्рддिрдмोрдзрд╢ुрдЬाрд▓рдкुрд░ рдХे рд╢ाрд░рджा рд╢िрдХ्рд╖ा рд╕рджрди рдоें рдЕрдз्рдпाрдкрдХ рд╣ो рдЧрдП। рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдЙрдЬ्рдЬैрди, рдХрд▓рдХрдд्рддा, рдЗंрджौрд░, рдмрдо्рдмрдИ, рдмंрдЧрд▓ौрд░, рдмрдиाрд░рд╕ рддрдеा рдЬрдмрд▓рдкुрд░ рдЖрджि рдЬрдЧрд╣ों рдкрд░ рдиौрдХрд░ी рдХी। рд╕рди्1942 рдХे рдЖंрджोрд▓рди рдоें рдЬрдм рдпрд╣ рд╢ाрд░рджा рд╢िрдХ्рд╖ा рд╕рджрди рдмंрдж рд╣ो рдЧрдпा, рддो рдпрд╣ рд╢ीрд░ाрдЬ़ा рдмिрдЦрд░ рдЧрдпा। рдоुрдХ्рддिрдмोрдз рдЙрдЬ्рдЬैрди рдЪрд▓े рдЧрдпे। рднिрди्рди-рднिрди्рди рдиौрдХрд░िрдпाँ рдХीं- рдоाрд╕्рдЯрд░ी рд╕े рд╡ाрдпुрд╕ेрдиा, рдкрдд्рд░рдХाрд░िрддा рд╕े рдкाрд░्рдЯी рддрдХ। рдиाрдЧрдкुрд░ 1948 рдоें рдЖрдпे। рд╕ूрдЪрдиा рддрдеा рдк्рд░рдХाрд╢рди рд╡िрднाрдЧ, рдЖрдХाрд╢рд╡ाрдгी рдПрд╡ं 'рдирдпा рдЦ़ूрди' рдоें рдХाрдо рдХिрдпा। рдЕंрдд рдоें рдХुрдЫ рдоाрд╣ рддрдХ рдкाрда्рдп рдкुрд╕्рддрдХें рднी рд▓िрдЦी। рдЕंрддрдд: 1958 рд╕े рджिрдЧ्рд╡िрдЬрдп рдорд╣ाрд╡िрдж्рдпाрд▓рдп, рд░ाрдЬрдиाँрджрдЧाँрд╡ рдоें рдк्рд░ाрдз्рдпाрдкрдХ рд╣ुрдП।

рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рдЬीрд╡рди

рдоुрдХ्рддिрдмोрдз рддाрд░рд╕рдк्рддрдХ рдХे рдкрд╣рд▓े рдХрд╡ि рдеे। рдордиुрд╖्рдп рдХी рдЕрд╕्рдоिрддा, рдЖрдд्рдорд╕ंрдШрд░्рд╖ рдФрд░ рдк्рд░рдЦрд░ рд░ाрдЬрдиैрддिрдХ рдЪेрддрдиा рд╕े рд╕рдоृрдж्рдз рдЙрдирдХी рдХрд╡िрддा рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ 'рддाрд░ рд╕рдк्рддрдХ' рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рд╕ाрдордиे рдЖрдИ, рд▓ेрдХिрди рдЙрдирдХा рдХोрдИ рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рдХाрд╡्рдп-рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рдЙрдирдХे рдЬीрд╡рдирдХाрд▓ рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдирд╣ीं рд╣ो рдкाрдпा। рдоृрдд्рдпु рдХे рдкрд╣рд▓े рд╢्рд░ीрдХांрдд рд╡рд░्рдоा рдиे рдЙрдирдХी рдХेрд╡рд▓ 'рдПрдХ рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рдХी рдбाрдпрд░ी'
рдк्рд░рдХाрд╢ि‍рдд рдХी рдеी, рдЬिрд╕рдХा рджूрд╕рд░ा рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрдирдкीрда рд╕े рдЙрдирдХी рдоृрдд्рдпु рдХे рджो рдорд╣ीрдиे рдмाрдж рдк्рд░рдХाрд╢ि‍рдд рд╣ुрдЖ। рдЬ्рдЮाрдирдкीрда рдиे рд╣ी 'рдЪाँрдж рдХा рдоुँрд╣ рдЯेрдв़ा рд╣ै' рдк्рд░рдХाрд╢ि‍рдд рдХिрдпा рдеा। рдЗрд╕ी рд╡рд░्рд╖ рдирд╡ंрдмрд░ 1964 рдоें рдиाрдЧрдкुрд░ рдХे рд╡िрд╢्‍рд╡рднाрд░рддी рдк्рд░рдХाрд╢рди рдиे рдоुрдХ्рддिрдмोрдз рдж्рд╡ाрд░ा 1963 рдоें рд╣ी рддैрдпाрд░ рдХрд░ рджिрдпे рдЧрдпे рдиिрдмंрдзों рдХे рд╕ंрдХрд▓рди рдирдпी рдХрд╡िрддा рдХा рдЖрдд्рдорд╕ंрдШрд░्рд╖ рддрдеा рдЕрди्рдп рдиिрдмंрдз' рдХो рдк्рд░рдХाрд╢ि‍рдд рдХिрдпा рдеा। рдкрд░рд╡рд░्рддी рд╡рд░्рд╖ो рдоें рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрдирдкीрда рд╕े рдоुрдХ्рддिрдмोрдз рдХे рдЕрди्рдп рд╕ंрдХрд▓рди 'рдХाрда рдХा рд╕рдкрдиा', рддрдеा 'рд╡िрдкाрдд्рд░' (рд▓рдШु рдЙрдкрди्рдпाрд╕) рдк्рд░рдХाрд╢ि‍рдд рд╣ुрдП। рдкрд╣рд▓े рдХрд╡िрддा рд╕ंрдХрд▓рди рдХे 15 рд╡рд░्рд╖ рдмाрдж, 1980 рдоें рдЙрдирдХी рдХрд╡िрддाрдУं рдХा рджूрд╕рд░ा рд╕ंрдХрд▓рди 'рднूрд░ी рднूрд░ рдЦाрдХ рдзूрд▓' рдк्рд░рдХाрд╢ि‍рдд рд╣ुрдЖ рдФрд░ 1985 рдоें 'рд░ाрдЬрдХрдорд▓' рд╕े рдкेрдкрд░ рдмैрдХ рдоें рдЫ:рдЦंрдбों рдоें 'рдоुрдХ्рддिрдмोрдз рд░рдЪрдиाрд╡рд▓ी' рдк्рд░рдХाрд╢ि‍рдд рд╣ुрдИ, рд╡рд╣ рд╣िंрджी рдХे рдЗрдзрд░ рдХे рд▓ेрдЦрдХों рдХी рд╕рдмрд╕े рддेрдЬीрд╕े рдмिрдХрдиेрд╡ाрд▓ीрд░рдЪрдиाрд╡рд▓ी рдоाрдиी рдЬाрддी рд╣ै। рдХрд╡िрддा рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде, рдХрд╡िрддा рд╡िрд╖рдпрдХ рдЪिंрддрди рдФрд░ рдЖрд▓ोрдЪрдиा рдкрдж्рдзрддि рдХो рд╡िрдХрд╕िрдд рдФрд░ рд╕рдоृрдж्рдз рдХрд░рдиे рдоें рднी рдоुрдХ्рддिрдмोрдз рдХा рдпोрдЧрджाрди рдЕрди्рдпрддрдо рд╣ै। рдЙрдирдХे рдЪिंрддрди рдкрд░рдХ рдЧ्рд░ंрде рд╣ैं- рдПрдХ рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рдХी рдбाрдпрд░ी, рдирдпी рдХрд╡िрддा рдХा рдЖрдд्рдорд╕ंрдШрд░्рд╖ рдФрд░ рдирдпे рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХा рд╕ौंрджрд░्рдп рд╢ाрд╕्рдд्рд░। рднाрд░рдд рдХा рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдФрд░ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдЗрддिрд╣ाрд╕ рд▓िрдЦी рдЧрдИ рдЙрдирдХी рдкुрд╕्рддрдХ рд╣ै। рдХाрда рдХा рд╕рдкрдиा рдеा рд╕рддрд╣ рд╕े рдЙрдарддा рдЖрджрдоी рдЙрдирдХे рдХрд╣ाрдиी рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рд╣ैं рддрдеा рд╡िрдкाрдд्рд░ा рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рд╣ै। рдЙрди्рд╣ोंрдиे 'рд╡рд╕ुрдзा', 'рдирдпा рдЦूрди' рдЖрджि рдкрдд्рд░ों рдоें рд╕ंрдкाрджрди-рд╕рд╣рдпोрдЧ рднी рдХिрдпा।

рдоुрдЦ्рдп рдХृрддिрдпाँ

рдХрд╡िрддा рд╕ंрдЧ्рд░рд╣

рдЪाँрдж рдХा рдоुँрд╣ рдЯेрдв़ा рд╣ै, рднूрд░ी рднूрд░ी рдЦाрдХ рдзूрд▓, рдоैं рддुрдо рд▓ोрдЧों рд╕े рджूрд░ рд╣ूँ, рдоुрдЭे рдпाрдж рдЖрддे рд╣ैं

рдХрд╣ाрдиी рд╕ंрдЧ्рд░рд╣

рдЕँрдзेрд░े рдоें, рдПрдХ рдЕंрддःрдХрдеा, рдПрдХ рднूрддрдкूрд░्рд╡ рд╡िрдж्рд░ोрд╣ी рдХा рдЖрдд्рдо-рдХрдерди, рдПрдХ рд╕्рд╡рдк्рди рдХрдеा, рдХाрда рдХा рд╕рдкрдиा, рд╡िрдкाрдд्рд░, рд╕рддрд╣ рд╕े рдЙрдарддा рдЖрджрдоी, рдЪाँрдж рдХा рдоुँрд╣ рдЯेрдв़ा рд╣ै, рдЬрдм рдк्рд░рд╢्рди рдЪिрд╣्рди рдмौрдЦрд▓ा рдЙрдаे, рджिрдоाрдЧी рдЧुрд╣ांрдзрдХाрд░ рдХा рдФрд░ांрдЧ рдЙрдЯांрдЧ, рдм्рд░рд╣्рдорд░ाрдХ्рд╖рд╕, рдкрдХ्рд╖ी рдФрд░ рджीрдордХ

рдЖрд▓ोрдЪрдиा
рдПрдХ рдкुрдирд░्рд╡िрдЪाрд░, рдирдИ рдХрд╡िрддा рдХा рдЖрдд्рдорд╕ंрдШрд░्рд╖, рдирдП рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХा рд╕ौंрджрд░्рдпрд╢ाрд╕्рдд्рд░, рд╕рдоीрдХ्рд╖ा рдХी рд╕рдорд╕्рдпाрдПँ, рдПрдХ рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рдХी рдбाрдпрд░ी

рд░рдЪрдиाрд╡рд▓ी

рдоुрдХ्рддिрдмोрдз рд░рдЪрдиाрд╡рд▓ी (рдЫрд╣ рдЦंрдб)

рдоृрдд्рдпु

рдоुрдХ्рддिрдмोрдз рдХी рд░ुрдЪि рдЕрдз्рдпрдпрди-рдЕрдз्рдпाрдкрди, рдкрдд्рд░рдХाрд░िрддा, рд╕рдорд╕ाрдордпिрдХ рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рдПрд╡ं рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХे рд╡िрд╖рдпों рдкрд░ рд▓ेрдЦрди рдоें рдеी। 1942 рдХे рдЖрд╕рдкाрд╕ рд╡े рд╡ाрдордкंрдеी рд╡िрдЪाрд░рдзाрд░ा рдХी рдУрд░ рдЭुрдХे рдФрд░ рд╢ुрдЬाрд▓рдкुрд░ рдоें рд░рд╣рддे рд╣ुрдП рдЙрдирдХी рд╡ाрдордкंрдеी рдЪेрддрдиा рдордЬрдмूрдд рд╣ुрдИ। рдЖрдЬीрд╡рди рдЧ़рд░ीрдмी рд╕े рд▓рдб़рддे рд╣ुрдП рдФрд░ рд░ोрдЧों рдХा рдоुрдХाрдмрд▓ा рдХрд░рддे рд╣ुрдП 11 рд╕िрддрдо्рдмрд░, 1964 рдХो рдирдИ рджिрд▓्рд▓ी рдоें рдоुрдХ्рддिрдмोрдз рдХी рдоृрдд्рдпु рд╣ो рдЧрдпी।

Saturday, 2 December 2017

Bhavani Prasad Mishra


рднрд╡ाрдиी рдк्рд░рд╕ाрдж рдоिрд╢्рд░
рдЬрди्рдо - 29 рдоाрд░्рдЪ 1913
рдЧाँрд╡ рдЯिрдЧрд░िрдпा, рдЬिрд▓ा рд╣ोрд╢ंрдЧाрдмाрдж
рдоृрдд्рдпु - рдл़рд░рд╡рд░ी 20, 1985 (рдЙрдо्рд░ 71)
рдирд░рд╕िंрд╣рдкुрд░ (рдордз्рдпрдк्рд░рджेрд╢)

рдЬрди्рдо

рдЧीрддрдл़рд░ोрд╢ рдХे рдиाрдо рд╕े рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рднрд╡ाрдиी рдк्рд░рд╕ाрдж рдоिрд╢्рд░ рдХा рдЬрди्рдо 29 рдоाрд░्рдЪ 1913 рдХो рдЧांрд╡ рдЯिрдЧрд░िрдпा, рд╣ोрд╢ंрдЧाрдмाрдж (рдордз्рдп рдк्рд░рджेрд╢) рдоें рд╣ुрдЖ рдеा।

рд╢िрдХ्рд╖ा

рднрд╡ाрдиी рдк्рд░рд╕ाрдж рдоिрд╢्рд░ рдХी рдк्рд░ाрд░ंрднिрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा рдХ्рд░рдорд╢: рд╕ोрд╣ाрдЧрдкुрд░, рд╣ोрд╢ंрдЧाрдмाрдж, рдирд░рд╕िंрд╣рдкुрд░ рдФрд░ рдЬрдмрд▓рдкुрд░ рдоें рд╣ुрдИ| рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╣िрди्рджी, рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ी рдФрд░ рд╕ंрд╕्рдХृрдд рд╡िрд╖рдп рд▓ेрдХрд░ рдмी. рдП. рдкाрд╕ рдХिрдпा। рднрд╡ाрдиी рдк्рд░рд╕ाрдж рдоिрд╢्рд░ рдиे рдорд╣ाрдд्рдоा рдЧांрдзी рдХे рд╡िрдЪाрд░ों рд╕े рдк्рд░ेрд░िрдд рд╣ोрдХрд░ рд╢िрдХ्рд╖ा рджेрдиे рдХे рд╡िрдЪाрд░ рд╕े рдПрдХ рд╕्рдХूрд▓ рдЦोрд▓ рд▓िрдпा рдФрд░ рдЙрд╕ рд╕्рдХूрд▓ рдХो рдЪрд▓ाрддे рд╣ुрдП рд╣ी 1942 рдоें рдЧिрд░рдл्рддाрд░ рд╣ोрдХрд░ 1949 рдоें рдЫूрдЯे। рдЙрд╕ी рд╡рд░्рд╖ рдорд╣िрд▓ाрд╢्рд░рдо рд╡рд░्рдзा рдоें рд╢िрдХ्рд╖рдХ рдХी рддрд░рд╣ рдЪрд▓े рдЧрдП рдФрд░ рдЪाрд░ рдкाँрдЪ рд╕ाрд▓ рд╡рд░्рдзा рдоें рдмिрддाрдП।

рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рдЬीрд╡рди

рднрд╡ाрдиी рдк्рд░рд╕ाрдж рдоिрд╢्рд░ рдХा рдХрд╡िрддाрдПँ рд▓िрдЦрдиे рдХी рд╢ुрд░ूрдЖрдд рд▓рдЧрднрдЧ 1930 рд╕े рд╣ो рдЧрдпी рдеी рдФрд░ рдХुрдЫ рдХрд╡िрддाрдПँ рдкंрдбिрдд рдИрд╢्рд╡рд░ी рдк्рд░рд╕ाрдж рд╡рд░्рдоा рдХे рд╕рдо्рдкाрджрди рдоें рдиिрдХрд▓рдиे рд╡ाрд▓े 'рд╣िрди्рджू рдкंрдЪ' рдоें рд╣ाрдИрд╕्рдХूрд▓ рдкाрд╕ рд╣ोрдиे рдХे рдкрд╣рд▓े рд╣ी рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ो рдЪुрдХी рдеीं। рд╕рди 1932-33 рдоें рд╡े рдоाрдЦрдирд▓ाрд▓ рдЪрддुрд░्рд╡ेрджी рдХे рд╕ंрдкрд░्рдХ рдоें рдЖрдП। рд╢्рд░ी рдЪрддुрд░्рд╡ेрджी рдЖрдЧ्рд░рд╣рдкूрд░्рд╡рдХ рдХрд░्рдорд╡ीрд░ рдоें рднрд╡ाрдиी рдк्рд░рд╕ाрдж рдоिрд╢्рд░ рдХी рдХрд╡िрддाрдПँ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХрд░рддे рд░рд╣े। рд╣ंрд╕ рдоें рдХाрдл़ी рдХрд╡िрддाрдПँ рдЫрдкीं рдФрд░ рдлिрд░ рдЕрдЬ्рдЮेрдп рдЬी рдиे рджूрд╕рд░े рд╕рдк्рддрдХ рдоें рдЗрди्рд╣े рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХिрдпा। рджूрд╕рд░े рд╕рдк्рддрдХ рдХे рдк्рд░рдХाрд╢рди рдХे рдмाрдж рдк्рд░рдХाрд╢рди рдХ्рд░рдо рдЬ्рдпाрджा рдиिрдпрдоिрдд рд╣ोрддा рдЧрдпा। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЪिрдд्рд░рдкрдЯ (рд╕िрдиेрдоा) рдХे рд▓िрдП рд╕ंрд╡ाрдж рд▓िрдЦे рдФрд░ рдордж्рд░ाрд╕ рдХे рдПрдмीрдПрдо рдоें рд╕ंрд╡ाрдж рдиिрд░्рджेрд╢рди рднी рдХिрдпा। рдордж्рд░ाрд╕ рд╕े рдоुрдо्рдмрдИ рдЖрдХाрд╢рд╡ाрдгी рдХे рдиिрд░्рдоाрддा рдмрди рдЧрдП рдФрд░ рдЖрдХाрд╢рд╡ाрдгी рдХेрди्рдж्рд░, рджिрд▓्рд▓ी рдкрд░ рднी рдХाрдо рдХिрдпा।

рд╢ैрд▓ी

рднрд╡ाрдиी рдк्рд░рд╕ाрдж рдоिрд╢्рд░ рдЙрди рдЧिрдиे рдЪुрдиे рдХрд╡िрдпों рдоें рдеे рдЬो рдХрд╡िрддा рдХो рд╣ी рдЕрдкрдиा рдзрд░्рдо рдоाрдирддे рдеे рдФрд░ рдЖрдо рдЬрдиों рдХी рдмाрдд рдЙрдирдХी рднाрд╖ा рдоें рд╣ी рд░рдЦрддे рдеे।рдЙрдирдХी рдмрд╣ुрдд рд╕ाрд░ी рдХрд╡िрддाрдУं рдХो рдкрдв़рддे рд╣ुрдП рдорд╣рд╕ूрд╕ рд╣ोрддा рд╣ै рдХि рдХрд╡ि рдЖрдкрд╕े рдмोрд▓ рд░рд╣ा рд╣ै, рдмрддिрдпा рд░рд╣ा рд╣ै। рдЬрд╣ाँ рдЕрдкрдиी рдЧीрддрдлрд░ोрд╢ рдХрд╡िрддा рдоें рдХрд╡ि рдиे рдЕрдкрдиे рдл़िрд▓्рдоी рджुрдиिрдпा рдоें рдмिрддाрдпे рд╕рдордп рдХो рдпाрдж рдХрд░ рдХрд╡ि рдХे рдЧीрддों рдХा рд╡िрдХ्рд░ेрддा рдмрди рдЬाрдиे рдХी рд╡िрдбрдо्рдмрдиा рдХो рдоाрд░्рдоिрдХрддा рдХे рд╕ाрде рдХрд╡िрддा рдоें рдвाрд▓ा рд╣ै рд╡рд╣ीं рд╕рддрдкुрдб़ा рдХे рдШрдиे рдЬंрдЧрд▓ рдЬैрд╕ी рдХрд╡िрддा рд╕ुрдзी рдкाрдардХों рдХो рдПрдХ рдЕрдЫूрддी рдк्рд░рдХृрддि рдХी рд╕ुрди्рджрд░ рджुрдиिрдпा рдоें рд▓ेрдХрд░ рдЪрд▓рддी рд╣ै।.рдЙрдирдХी рдХрд╡िрддाрдПँ рдЧेрдп рд╣ैं рдФрд░ рдкाрдардХों рдХो рддाрдЙрдо्рд░ рд╕्рдорд░рдг рд░рд╣рддी рд╣ैं।

рдХृрддिрдпाँ

рдХрд╡िрддा рд╕ंрдЧ्рд░рд╣- рдЧीрдд рдлрд░ोрд╢, рдЪрдХिрдд рд╣ै рджुрдЦ, рдЧाрди्рдзी рдкंрдЪрд╢рддी, рдмुрдиी рд╣ुрдИ рд░рд╕्рд╕ी, рдЦुрд╢рдмू рдХे рд╢िрд▓ाрд▓ेрдЦ, рдд्рд░िрдХाрд▓ рд╕рди्рдз्рдпा, рд╡्рдпрдХ्рддिрдЧрдд, рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рдЬिрдП, рддुрдо рдЖрддे рд╣ो, рдЗрджрдо् рди рдордо्, рд╢рд░ीрд░ рдХрд╡िрддा: рдлрд╕рд▓ें рдФрд░ рдлूрд▓, рдоाрдирд╕рд░ोрд╡рд░ рджिрди, рд╕рдо्рдк्рд░рддि, рдЕँрдзेрд░ी рдХрд╡िрддाрдПँ, рддूрд╕ рдХी рдЖрдЧ, рдХाрд▓рдЬрдпी, рдЕрдиाрдо рдФрд░ рдиीрд▓ी рд░ेрдЦा рддрдХ।

рдмाрд▓ рдХрд╡िрддाрдПँ

рддुрдХों рдХे рдЦेрд▓,

рд╕ंрд╕्рдорд░рдг

рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рдоुрдЭे рд░рдЪा

рдиिрдмрди्рдз рд╕ंрдЧ्рд░рд╣

рдХुрдЫ рдиीрддि рдХुрдЫ рд░ाрдЬрдиीрддि।

рдиिрдзрди

20 рдлрд░рд╡рд░ी рд╕рди् 1985 рдХो рд╣िрди्рджी рдХाрд╡्рдп-рдЬрдЧрдд् рдХा рдпрд╣ рдЕрдирдоोрд▓ рд╕िрддाрд░ा рдЕрдкрдиी рдХрд╡िрддाрдУं рдХी рдеाрддी рдпрд╣ाँ рдЫोрдб़ рд╣рдоेрд╢ा рдХे рд▓िрдП рд╣рдорд╕े рдмिрдЫрдб़ рдЧрдпा।

Narendra Sharma


рдирд░ेрди्рдж्рд░ рд╢рд░्рдоा
рдЬрди्рдо - 28 рдл़рд░рд╡рд░ी, 1913
рдоृрдд्рдпु - 11 рдлрд░рд╡рд░ी, 1989

рдЬीрд╡рди рдкрд░िрдЪрдп

рдирд░ेंрдж्рд░ рд╢рд░्рдоा рдХा рдЬрди्рдо 28 рдл़рд░рд╡рд░ी, 1913 рдоें рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рд░ाрдЬ्рдп рдХे рдЦुрд░्рдЬा рдирдЧрд░ рдХे рдЬрд╣ाँрдЧीрд░рдкुрд░ рдиाрдордХ рд╕्рдеाрди рдкрд░ рд╣ुрдЖ। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЗрд▓ाрд╣ाрдмाрдж рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рд╕े рд╢िрдХ्рд╖ाрд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдФрд░ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ी рдоें рдПрдо.рдП. рдХिрдпा। 1934 рдоें рдк्рд░рдпाрдЧ рдоें рдЕрдн्рдпुрджрдп рдкрдд्рд░िрдХा рдХा рд╕ंрдкाрджрди рдХिрдпा। рдЕрд▓्рдкाрдпु рд╕े рд╣ी рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рд░рдЪрдиाрдпें рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдкंрдбिрдд рдирд░ेрди्рдж्рд░ рд╢рд░्рдоा рдиे 21 рд╡рд░्рд╖ рдХी рдЖрдпु рдоें рдкрдг्рдбिрдд рдорджрди рдоोрд╣рди рдоाрд▓рд╡ीрдп рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рдпाрдЧ рдоें рд╕्рдеाрдкिрдд рд╕ाрдк्рддाрд╣िрдХ "рдЕрдн्рдпुрджрдп" рд╕े рдЕрдкрдиी рд╕рдо्рдкाрджрдХीрдп рдпाрдд्рд░ा рдЖрд░рдо्рдн рдХी। рдХाрд╢ी рд╡िрдж्рдпाрдкीрда рдоें рд╣िрди्рджी рд╡ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ी рдХाрд╡्рдп рдХे рдк्рд░ाрдз्рдпाрдкрдХ рдкрдж рдкрд░ рд░рд╣рддे рд╣ुрдП 1940 рдоें рд╡े рдм्рд░िрдЯिрд╢ рд╕рд░рдХाрд░ рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рд╢ाрд╕рди рд╡िрд░ोрдзी рдЧрддिрд╡िрдзिрдпों рдХे рд▓िрдпे рдЧिрд░рдл़्рддाрд░ рдХрд░ рд▓िрдпे рдЧрдпे рдФрд░ 1943 рдоें рдоुрдХ्рдд рд╣ोрдиे рддрдХ рд╡ाрд░ाрдгрд╕ी, рдЖрдЧрд░ा рдФрд░ рджेрд╡рд▓ी рдоें рд╡िрднिрди्рди рдХाрд░ाрдЧाрд░ों рдоें рд╢рдЪीрди्рдж्рд░рдиाрде рд╕ाрди्рдпाрд▓, рд╕ोрд╣рдирд╕िंрд╣ рдЬोрд╢, рдЬрдпрдк्рд░рдХाрд╢ рдиाрд░ाрдпрдг рдФрд░ рд╕рдо्рдкूрд░्рдгाрдирди्рдж рдЬैрд╕े рдЦ्рдпाрддिрдиाрдоों рдХे рд╕ाрде рдирдЬ़рд░рдмрди्рдж рд░рд╣े рдФрд░ 19 рджिрди рддрдХ рдЕрдирд╢рди рднी рдХिрдпा। рдЬेрд▓ рд╕े рдЫूрдЯрдиे рдкрд░ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдиेрдХ рдл़िрд▓्рдоों рдоें рдЧीрдд рд▓िрдЦे рдФрд░ рдлिрд░ 1953 рд╕े рдЖрдХाрд╢рд╡ाрдгी рд╕े рдЬुрдб़ рдЧрдпे। рдЗрд╕ рдмीрдЪ рдЙрдирдХा рд▓ेрдЦрди рдХाрд░्рдп рдиिрд░्рдмाрдз рдЪрд▓рддा рд░рд╣ा।

рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рдкрд░िрдЪрдп

1931 рдИ. рдоें рдкंрдбिрдд рдирд░ेंрдж्рд░ рд╢рд░्рдоा рдХी рдкрд╣рд▓ी рдХрд╡िрддा 'рдЪांрдж' рдоें рдЫрдкी। рд╢ीрдШ्рд░ рд╣ी рдЬाрдЧрд░ूрдХ, рдЕрдз्рдпрдпрдирд╢ीрд▓ рдФрд░ рднाрд╡ुрдХ рдХрд╡ि рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдиे рдЙрджीрдпрдоाрди рдирдП рдХрд╡िрдпों рдоें рдЕрдкрдиा рдк्рд░рдоुрдЦ рд╕्рдеाрди рдмрдиा рд▓िрдпा। рд▓ोрдХрдк्рд░िрдпрддा рдоें рдЗрдирдХा рдоुрдХाрдмрд▓ा рд╣рд░िрд╡ंрд╢рд░ाрдп рдмрдЪ्рдЪрди рд╕े рд╣ी рд╣ो рд╕рдХрддा рдеा। 1933 рдИ. рдоें рдЗрдирдХी рдкрд╣рд▓ी рдХрд╣ाрдиी рдк्рд░рдпाрдЧ рдХे 'рджैрдиिрдХ рднाрд░рдд' рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдИ। 1934 рдИ. рдоें рдЗрди्рд╣ोंрдиे рдоैрдеिрд▓ीрд╢рд░рдг рдЧुрдк्рдд рдХी рдХाрд╡्рдпрдХृрддि 'рдпрд╢ोрдзрд░ा' рдХी рд╕рдоीрдХ्рд╖ा рднी рд▓िрдЦी। рд╕рди्‌ 1938 рдИ. рдоें рдХрд╡िрд╡рд░ рд╕ुрдоिрдд्рд░ाрдиंрджрди рдкंрдд рдиे рдХुंрд╡рд░ рд╕ुрд░ेрд╢ рд╕िंрд╣ рдХे рдЖрд░्рдеिрдХ рд╕рд╣рдпोрдЧ рд╕े рдирдП рд╕ाрдоाрдЬिрдХ-рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ, рдЖрд░्рдеिрдХ рд╕्рдкंрджрдиों рд╕े рдпुрдХ्рдд 'рд░ूрдкाрдн' рдиाрдордХ рдкрдд्рд░ рдХे рд╕ंрдкाрджрди рдХрд░рдиे рдХा рдиिрд░्рдгрдп рд▓िрдпा। рдЗрд╕рдХे рд╕ंрдкाрджрди рдоें рд╕рд╣рдпोрдЧ рджिрдпा рдирд░ेрди्рдж्рд░ рд╢рд░्рдоा рдиे। рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХे рдк्рд░рдоुрдЦ рдЧ्рд░ंрде 'рд░ाрдоाрдпрдг' рдФрд░ 'рдорд╣ाрднाрд░рдд' рдЗрдирдХे рдк्рд░िрдп рдЧ्рд░ंрде рдеे।

рд░рдЪрдиाрдпें

рдЙрдирдХे резрен рдХрд╡िрддा рд╕ंрдЧ्рд░рд╣, рдПрдХ рдХрд╣ाрдиी рд╕ंрдЧ्рд░рд╣, рдПрдХ рдЬीрд╡рдиी рдФрд░ рдЕрдиेрдХ рд░рдЪрдиाрдПँ рдкрдд्рд░ рдкрдд्рд░िрдХाрдУं рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдИ рд╣ैं। рдЙрдирдХी рдк्рд░рдоुрдЦ рд░рдЪрдиाрдПं рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рд╣ैं-
рдк्рд░рд╡ाрд╕ी рдХे рдЧीрдд, рдоिрдЯ्рдЯी рдФрд░ рдлूрд▓, рдЕрдЧ्рдиिрд╢рд╕्рдп, рдк्рдпाрд╕ा рдиिрд░्рдЭрд░, рдоुрда्рдаी рдмंрдж рд░рд╣рд╕्рдп (рдХрд╡िрддा-рд╕ंрдЧ्рд░рд╣) рдордиोрдХाрдоिрдиी, рдж्рд░ौрдкрджी, рдЙрдд्рддрд░рдЬрдп рд╕ुрд╡рд░्рдгा (рдк्рд░рдмंрдз рдХाрд╡्рдп) рдЖрдзुрдиिрдХ рдХрд╡ि, рд▓ाрд▓ рдиिрд╢ाрди (рдХाрд╡्рдп-рд╕ंрдпрдЪрди) рдЬ्рд╡ाрд▓ा-рдкрд░рдЪूрдиी (рдХрд╣ाрдиी-рд╕ंрдЧ्рд░рд╣, 1942 рдоें 'рдХрдб़рд╡ी-рдоीрдаी рдмाрдд' рдиाрдо рд╕े рдк्рд░рдХाрд╢िрдд) рдоोрд╣рдирджाрд╕ рдХрд░्рдордЪंрдж рдЧांрдзी : рдПрдХ рдк्рд░ेрд░рдХ рдЬीрд╡рдиी, рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рд╕ंрдХ्рд░ाрддि рдФрд░ рд╕ंрднाрд╡рдиा (рднाрд╖рдг)। рд▓рдЧрднрдЧ 55 рдл़िрд▓्рдоों рдоें 650 рдЧीрдд рдПрд╡ं 'рдорд╣ाрднाрд░рдд' рдХा рдкрдЯрдХрдеा-рд▓ेрдЦрди рдФрд░ рдЧीрдд-рд░рдЪрдиा।
 
рдиिрдзрди

11 рдл़рд░рд╡рд░ी, 1989 рдИ. рдХो рд╣ृрджрдп-рдЧрддि рд░ुрдХ рдЬाрдиे рд╕े рдкंрдбिрдд рдирд░ेрди्рдж्рд░ рд╢рд░्рдоा рдХा рдиिрдзрди рдоुрдо्рдмрдИ, рдорд╣ाрд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдоें рд╣ो рдЧрдпा।

Sachidanand Hiranand Vatsyan Agyeya


рд╕рдЪ्рдЪिрджाрдиंрдж рд╣ीрд░ाрдиंрдж рд╡ाрдд्рд╕्рдпाрдпрди "рдЕрдЬ्рдЮेрдп"
рдЬрди्рдо - 7 рдоाрд░्рдЪ 1911
рдХुрд╢ीрдирдЧрд░, рджेрд╡рд░िрдпा, рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢, рднाрд░рдд
рдоृрдд्рдпु - 4 рдЕрдк्рд░ैрд▓ 1987
рджिрд▓्рд▓ी, рднाрд░рдд

рдЬрди्рдо

рд╕рдЪ्рдЪिрджाрдиंрдж рд╣ीрд░ाрдиंрдж рд╡ाрдд्рд╕्рдпाрдпрди "рдЕрдЬ्рдЮेрдп" рдХा рдЬрди्рдо 7 рдоाрд░्рдЪ 1911 рдХो рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдХे рджेрд╡рд░िрдпा рдЬिрд▓े рдХे рдХुрд╢ीрдирдЧрд░ рдиाрдордХ рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рд╕्рдеाрди рдоें рд╣ुрдЖ। рдмрдЪрдкрди рд▓рдЦрдирдК, рдХрд╢्рдоीрд░, рдмिрд╣ाрд░ рдФрд░ рдордж्рд░ाрд╕ рдоें рдмीрддा।

рд╢िрдХ्рд╖ा

рдк्рд░ाрд░ंрднिрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा-рджीрдХ्рд╖ा рдкिрддा рдХी рджेрдЦ рд░ेрдЦ рдоें рдШрд░ рдкрд░ рд╣ी рд╕ंрд╕्рдХृрдд, рдлाрд░рд╕ी, рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдФрд░ рдмांрдЧ्рд▓ा рднाрд╖ा рд╡ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХे рдЕрдз्рдпрдпрди рдХे рд╕ाрде рд╣ुрдИ। 1925 рдоें рдкंрдЬाрдм рд╕े рдПंрдЯ्рд░ेंрд╕ рдХी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдкाрд╕ рдХी рдФрд░ рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рдордж्рд░ाрд╕ рдХ्рд░िрд╕्рдЪрди рдХॉрд▓ेрдЬ рдоें рджाрдЦिрд▓ рд╣ुрдП। рд╡рд╣ाँ рд╕े рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдоें рдЗंрдЯрд░ рдХी рдкрдв़ाрдИ рдкूрд░ी рдХрд░ 1927 рдоें рд╡े рдмी.рдПрд╕рд╕ी. рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд▓ाрд╣ौрд░ рдХे рдлॅрд░рдорди рдХॉрд▓ेрдЬ рдХे рдЫाрдд्рд░ рдмрдиे। 1929 рдоें рдмी. рдПрд╕рд╕ी. рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рдПрдо.рдП. рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рд╡िрд╖рдп рд▓िрдпा; рдкрд░ рдХ्рд░ांрддिрдХाрд░ी рдЧрддिрд╡िрдзिрдпों рдоें рд╣िрд╕्рд╕ा рд▓ेрдиे рдХे рдХाрд░рдг рдкрдв़ाрдИ рдкूрд░ी рди рд╣ो рд╕рдХी।

рдк्рд░рдоुрдЦ рдХृрддिрдпाँ

рдХрд╡िрддा рд╕ंрдЧ्рд░рд╣

рднрдЧ्рдирджूрдд, рдЗрдд्рдпрд▓рдо,рд╣рд░ी рдШाрд╕ рдкрд░ рдХ्рд╖рдг рднрд░, рдмाрд╡рд░ा рдЕрд╣ेрд░ी, рдЗंрдж्рд░ рдзрдиु рд░ौंрджे рд╣ुрдП рдпे, рдЕрд░ी рдУ рдХрд░ूрдгा рдк्рд░рднाрдордп, рдЖँрдЧрди рдХे рдкाрд░ рдж्рд╡ाрд░, рдХिрддрдиी рдиाрд╡ों рдоें рдХिрддрдиी рдмाрд░, рдХ्рдпोंрдХि рдоैं рдЙрд╕े рдЬाрдирддा рд╣ूँ, рд╕ाрдЧрд░–рдоुрдж्рд░ा‚ рдкрд╣рд▓े рдоैं рд╕рди्рдиाрдЯा рдмुрдирддा рд╣ूँ‚ рдорд╣ाрд╡ृрдХ्рд╖ рдХे рдиीрдЪे‚ рдирджी рдХी рдмाँрдХ рдкрд░ рдЫाрдпा рдФрд░ рдРрд╕ा рдХोрдИ рдШрд░ рдЖрдкрдиे рджेрдЦा рд╣ै।

рдХрд╣ाрдиी

рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ :рд╡िрдкрдердЧा, рдкрд░ंрдкрд░ा, рдХोрдард░ी рдХी рдмाрдд, рд╢рд░рдгाрд░्рдеी, рдЬрдпрджोрд▓, рдпे рддेрд░े рдк्рд░рддिрд░ूрдк।

рдЙрдкрди्рдпाрд╕

рд╢ेрдЦрд░ः рдПрдХ рдЬीрд╡рдиी, рдирджी рдХे рдж्рд╡ीрдк, рдЕрдкрдиे рдЕрдкрдиे рдЕрдЬрдирдмी।

рдпाрдд्рд░ा рд╡ृрдд्рддांрдд

рдЕрд░े рдпाрдпाрд╡рд░ рд░рд╣ेрдЧा рдпाрдж, рдПрдХ рдмूंрдж рд╕рд╣рд╕ा рдЙрдЫрд▓ी।

рдиिрдмंрдзों рд╕ंрдЧ्рд░рд╣

рд╕рдмрд░ंрдЧ, рдд्рд░िрд╢ंрдХु, рдЖрдд्рдоाрдиेрдкрдж, рдЖрдзुрдиिрдХ рд╕ाрд╣िрдд्рдпः рдПрдХ рдЖрдзुрдиिрдХ рдкрд░िрджृрд╢्рдп, рдЖрд▓рд╡ाрд▓,

рд╕ंрд╕्рдорд░рдг

рд╕्рдоृрддि рд▓ेрдЦा

рдбाрдпрд░िрдпां

рднрд╡ंрддी‚ рдЕंрддрд░ा рдФрд░ рд╢ाрд╢्рд╡рддी।

рдоृрдд्рдпु

1980 рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╡рдд्рд╕рд▓рдиिрдзि рдиाрдордХ рдПрдХ рди्рдпाрд╕ рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी рдЬिрд╕рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдФрд░ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХे рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдХाрд░्рдп рдХрд░рдиा рдеा। 1964 рдоें рдЖँрдЧрди рдХे рдкाрд░ рдж्рд╡ाрд░ рдкрд░ рдЙрди्рд╣ें рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдЕрдХाрджрдоी рдХा рдкुрд░рд╕्рдХाрд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрдЖ । рджिрд▓्рд▓ी рдоें рд╣ी 4 рдЕрдк्рд░ैрд▓ 1987 рдХो рдЙрдирдХी рдоृрдд्рдпु рд╣ुрдИ।