Showing posts with label Prime Ministers Of India. Show all posts
Showing posts with label Prime Ministers Of India. Show all posts

Sunday, 4 June 2017

Narendra Modi


рдкूрд░ा рдиाрдо - рдирд░ेрди्рдж्рд░ рджाрдоोрджрд░рджाрд╕ рдоोрджी
рдЬрди्рдо - 17  рд╕िрддрдо्рдмрд░, 1950
рдЬрди्рдо рднूрдоि - рдЧुрдЬрд░ाрдд рдХा рдПрдХ рдЫोрдЯा рд╕ा рдХрд╕्рдмा, рд╡реЬрдирдЧрд░ рдЧ्рд░ाрдо
рдкिрддा - рджाрдоोрджрд░рджाрд╕ рдоूрд▓рдЪрди्рдж рдоोрджी
рдоाрддा - рд╣ीрд░ाрдмेрди рдоोрджी

рдЬрди्рдо

рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдоोрджी рдХा рдЬрди्рдо рдЧुрдЬрд░ाрдд рдХे рдПрдХ рдЫोрдЯे рд╕े рдХрд╕्рдмे, рд╡реЬрдирдЧрд░ рдЧ्рд░ाрдо рдоें рд╣ीрд░ाрдмेрди рдоोрджी рдФрд░ рджाрдоोрджрд░рджाрд╕ рдоूрд▓рдЪрди्рдж рдоोрджी рдХे рдПрдХ рдордз्рдпрдо-рд╡рд░्рдЧीрдп рдкрд░िрд╡ाрд░ рдоें 17 рд╕िрддрдо्рдмрд░ 1950 рдХो рд╣ुрдЖ рдеा। рдЙрдирдХा рдкрд░िрд╡ाрд░ рдмрд╣ुрдд рдЧ рд░ीрдм рдеा рдФрд░ рдПрдХ рдХрдЪ्рдЪे рдордХाрди рдоें рд░рд╣рддा рдеा। рджो рд╡рдХ्рдд рдХी рд░ोрдЯी рднी рдмреЬी рдоुрд╢्рдХिрд▓ рд╕े рдоिрд▓рддी рдеी। рдирд░ेंрдж्рд░ рдоोрджी рдХी рдоाँ рдЖрд╕ рдкреЬोрд╕ рдоें рдмрд░्рддрди рд╕ाрдл рдХрд░рддी рдеी рддाрдХि рдЕрдкрдиे рдмрдЪ्рдЪों рдХा рдкाрд▓рди рдкोрд╖рдг рдХрд░ рд╕рдХे। рдЙрдирдХे рдкिрддा рд░ेрд▓рд╡े рд╕्рдЯेрд╢рди рдкрд░ рдЪाрдп рдХी рдПрдХ рдЫोрдЯी рд╕ी рджुрдХाрди рдЪрд▓ाрддे рдеे। рдоोрджी рдмрдЪрдкрди рдоें рдЕрдкрдиे рдкिрддा рдХी рдЪाрдп рдХी рджुрдХाрди рдоें рдЙрдирдХा рд╣ाрде рдмрдЯाрддे рдеे рдФрд░ рд░ेрд▓ рдХे рдбिрдм्рдмों рдоें рдЪाрдп рдмेрдЪрддे рдеे।

рд╢िрдХ्рд╖ा

рдЪाрдп рдХी рджुрдХाрди рд╕ंрднाрд▓рдиे рдХे рд╕ाрде рд╕ाрде рдоोрджी рдкреЭाрдИ рд▓िрдЦाрдИ рдХा рднी рдкूрд░ा рдз्рдпाрди рд░рдЦрддे рдеे। рдоोрджी рдХो рдкреЭрдиे рдХा рдмрд╣ुрдд рд╢ौрдХ рдеा। рд╡े рдЕрдХ्рд╕рд░ рдЕрдкрдиे рд╕्рдХूрд▓ рдХे рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдоें рдШंрдЯों рдмिрддा рджिрдпा рдХрд░рддे рдеे।рдоोрджी рд╢ुрд░ू рд╕े рд╣ी рдПрдХ рдХुрд╢рд▓ рд╡рдХ्рддा рдеे рдФрд░ рдЙрдирдоें рдиेрддृрдд्рд╡ рдХрд░рдиे рдХी рдЕрдж्рднुрдд рдХ्рд╖рдорддा рдеी। рд╡े рдиाрдЯрдХों рдФрд░ рднाрд╖рдгों рдоें рдЬрдордХрд░ рд╣िрд╕्рд╕ा рд▓ेрддे рдеे। рдирд░ेंрдж्рд░ рдХो рдЦेрд▓ों рдоें рднी рдмрд╣ुрдд рджिрд▓рдЪрд╕्рдкी рдеी। рдмрдЪрдкрди рд╕े рд╣ी рдоोрджी рдоें рджेрд╢ рднрдХ्рддि рдХूрдЯ рдХूрдЯ рдХрд░ рднрд░ी рдеी। 1962 рдоें рднाрд░рдд рдЪीрди рдпुрдж्рдз рдХे рджौрд░ाрди рдоोрджी рд░ेрд▓рд╡े рд╕्рдЯेрд╢рди рдкрд░ рдЬрд╡ाрдиों рд╕े рднрд░ी рдЯ्рд░ेрди рдоें рдЙрдирдХे рд▓िрдП рдЦाрдиा рдФрд░ рдЪाрдп рд▓ेрдХрд░ рдЬाрддे рдеे। 1965 рдоें рднाрд░рдд рдкाрдХ рдпुрдж्рдз рдХे рджौрд░ाрди рднी рдоोрджी рдиे рдЬрд╡ाрдиों рдХी рдЦूрдм рд╕ेрд╡ा рдХी। рдпुрд╡ाрд╡рд╕्рдеा рдоें рдоोрджी рдкрд░ рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдиंрдж рдХा рдмрд╣ुрдд рдЧрд╣рд░ा рдк्рд░рднाрд╡ рдкреЬा। 17 рд╕ाрд▓ рдХी рдЙрдо्рд░ рдоें рдоोрджी рдиे рдШрд░ рдЫोреЬ рджिрдпा рдФрд░ рдЕрдкрдиी рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рдпाрдд्рд░ा рд╢ुрд░ू рдХी। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рднाрд░рдд рдХे рд╡िрднिрди्рди рд╣िрд╕्рд╕ों рдХा рдн्рд░рдордг рдХिрдпा। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╣िрдоाрд▓рдп рдоें рдЛрд╖ीрдХेрд╢, рдмंрдЧाрд▓ рдоें рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдЖрд╢्рд░рдо рдФрд░ рдкूрд░्рд╡ोрдд्рддрд░ рднाрд░рдд рдХी рдпाрдд्рд░ा рдХी рдФрд░ рдлिрд░ рджो рд╡рд░्рд╖ рдмाрдж рд╡े рдШрд░ рд▓ौрдЯ рдЖрдП। рдЗрди рдпाрдд्рд░ाрдУं рд╕े рдЙрди्рд╣ें рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдиंрдж рдХो рдФрд░ рдЧрд╣рд░ाрдИ рд╕े рдЬाрдирдиे рдХा рд╕ौрднाрдЧ्рдп рдоिрд▓ा рдЬिрд╕рдиे рдЙрди्рд╣ें рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рдмрджрд▓ рджिрдпा। рдЬрдм рд╡े рдШрд░ рд▓ौрдЯे, рдЙрдирдХा рдордХрд╕рдж рд╕ाрдл рдеा- рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХी рд╕ेрд╡ा। рд╡े рдХेрд╡рд▓ рджो рд╕рдк्рддाрд╣ рд╣ी рдШрд░ рдкрд░ рд░ुрдХे рдФрд░ рдлिрд░ рдЕрд╣рдорджाрдмाрдж рдХे рд▓िрдП рдиिрдХрд▓ рдкреЬे। рд╡рд╣ाँ рдЬाрдХрд░ рд╡े рдЖрд░.рдПрд╕.рдПрд╕. рдХे рд╕рджрд╕्рдп рдмрди рдЧрдП। 1972 рдоें рдоोрджी рдЖрд░.рдПрд╕.рдПрд╕. рдХे рдк्рд░рдЪाрд░рдХ рдмрди рдЧрдП рдФрд░ рдЕрдкрдиा рд╕ाрд░ा рд╕рдордп рдЖрд░.рдПрд╕.рдПрд╕. рдХो рджेрдиे рд▓рдЧे। рдФрд░ рдЗрд╕ी рд╕рдордп рдЗрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиी рд╢िрдХ्рд╖ा рдкूрд░ी рдХी рдФрд░ рд░ाрдЬрдиीрддि рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдоें рдбिрдЧ्рд░ी рд╣ाрд╕िрд▓ рдХी।

рдкрд░िрд╡ाрд░िрдХ рдЬीрд╡рди

13 рд╡рд░्рд╖ рдХी рдЖрдпु рдоें рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдХी рд╕рдЧाрдИ рдЬрд╕ोрджा рдмेрди рдЪрдордирд▓ाрд▓ рдХे рд╕ाрде рдХрд░ рджी рдЧрдпी рдФрд░ рдЬрдм рдЙрдирдХा рд╡िрд╡ाрд╣ рд╣ुрдЖ, рд╡рд╣ рдоाрдд्рд░ 17 рд╡рд░्рд╖ рдХे рдеे। рдЙрди рджोрдиों рдХी рд╢ाрджी рдЬрд░ूрд░ рд╣ुрдИ рдкрд░рди्рддु рд╡े рджोрдиों рдПрдХ рд╕ाрде рдХрднी рдирд╣ीं рд░рд╣े। рд╢ाрджी рдХे рдХुрдЫ рдмрд░рд╕ों
рдмाрдж рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдоोрджी рдиे рдШрд░ рдд्рдпाрдЧ рджिрдпा рдеा рдФрд░ рдПрдХ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕े рдЙрдирдХा рд╡ैрд╡ाрд╣िрдХ рдЬीрд╡рди рд▓рдЧрднрдЧ рд╕рдоाрдк्рдд-рд╕ा рд╣ी рд╣ो рдЧрдпा।

рд░ाрдЬрдиैрддिрдХ рдЬीрд╡рди

рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╢ुрд░ुрдЖрддी рдЬीрд╡рди рд╕े рд╣ी рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рд╕рдХ्рд░िрдпрддा рджिрдЦрд▓ाрдпी рдФрд░ рднाрд░рддीрдп рдЬрдирддा рдкाрд░्рдЯी рдХा рдЬрдиाрдзाрд░ рдордЬрдмूрдд рдХрд░рдиे рдоें рдк्рд░рдоुрдЦ рднूрдоिрдХा рдиिрднाрдпी। рдЧुрдЬрд░ाрдд рдоें рд╢ंрдХрд░рд╕िंрд╣ рд╡ाрдШेрд▓ा рдХा рдЬрдиाрдзाрд░ рдордЬрдмूрдд рдмрдиाрдиे рдоें рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдоोрджी рдХी рд╣ी рд░рдгрдиीрддि рдеी। рдЕрдк्рд░ैрд▓ 1990 рдоें рдЬрдм рдХेрди्рдж्рд░ рдоें рдоिрд▓ी рдЬुрд▓ी рд╕рд░рдХाрд░ों рдХा рджौрд░ рд╢ुрд░ू рд╣ुрдЖ, рдоोрджी рдХी рдоेрд╣рдирдд рд░ंрдЧ рд▓ाрдпी, рдЬрдм рдЧुрдЬрд░ाрдд рдоें 1995 рдХे рд╡िрдзाрди рд╕рднा рдЪुрдиाрд╡ों рдоें рднाрд░рддीрдп рдЬрдирддा рдкाрд░्рдЯी рдиे рджो рддिрд╣ाрдИ рдмрд╣ुрдордд рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдмрдиा рд▓ी। рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рд╢ंрдХрд░рд╕िंрд╣ рд╡ाрдШेрд▓ा рдиे рдкाрд░्рдЯी рд╕े рдд्рдпाрдЧрдкрдд्рд░ рджे рджिрдпा, рдЬिрд╕рдХे рдкрд░िрдгाрдорд╕्рд╡рд░ूрдк рдХेрд╢ुрднाрдИ рдкрдЯेрд▓ рдХो рдЧुрдЬрд░ाрдд рдХा рдоुрдЦ्рдпрдорди्рдд्рд░ी рдмрдиा рджिрдпा рдЧрдпा рдФрд░ рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдоोрджी рдХो рджिрд▓्рд▓ी рдмुрд▓ा рдХрд░ рднाрдЬрдкा рдоें рд╕ंрдЧрдарди рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдХेрди्рдж्рд░ीрдп рдорди्рдд्рд░ी рдХा рджाрдпिрдд्рд╡ рд╕ौंрдкा рдЧрдпा। 1995 рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдорди्рдд्рд░ी рдХे рдиाрддे рдЙрди्рд╣ें рдкाँрдЪ рдк्рд░рдоुрдЦ рд░ाрдЬ्рдпों рдоें рдкाрд░्рдЯी рд╕ंрдЧрдарди рдХा рдХाрдо рджिрдпा рдЧрдпा рдЬिрд╕े рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдмрдЦूрдмी рдиिрднाрдпा। 1998 рдоें рдЙрди्рд╣ें рдкрджोрди्рдирдд рдХрд░рдХे рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдорд╣ाрдорди्рдд्рд░ी рдХा рдЙрдд्рддрд░рджाрдпिрдд्рд╡ рджिрдпा рдЧрдпा। рдЗрд╕ рдкрдж рдкрд░ рд╡рд╣ рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░ 2001 рддрдХ рдХाрдо рдХрд░рддे рд░рд╣े। рднाрд░рддीрдп рдЬрдирддा рдкाрд░्рдЯी рдиे рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░ 2001 рдоें рдХेрд╢ुрднाрдИ рдкрдЯेрд▓ рдХो рд╣рдЯाрдХрд░ рдЧुрдЬрд░ाрдд рдХे рдоुрдЦ्рдпрдорди्рдд्рд░ी рдкрдж рдХी рдХрдоाрди рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдоोрджी рдХो рд╕ौंрдк рджी। рдЧोрдЖ рдоें рднाрдЬрдкा рдХाрд░्рдпрд╕рдоिрддि рдж्рд╡ाрд░ा рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдоोрджी рдХो 2014 рдХे рд▓ोрдХ рд╕рднा рдЪुрдиाрд╡ рдЕрднिрдпाрди рдХी рдХрдоाрди рд╕ौंрдкी рдЧрдпी рдеी। 13 рд╕िрддрдо्рдмрд░ 2013 рдХो рд╣ुрдИ рд╕ंрд╕рджीрдп рдмोрд░्рдб рдХी рдмैрдардХ рдоें рдЖрдЧाрдоी рд▓ोрдХрд╕рднा рдЪुрдиाрд╡ों рдХे рд▓िрдпे рдк्рд░рдзाрдирдорди्рдд्рд░ी рдкрдж рдХा рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рдШोрд╖िрдд рдХрд░ рджिрдпा рдЧрдпा। рдПрдХ рд╕ांрд╕рдж рдк्рд░рдд्рдпाрд╢ी рдХे рд░ूрдк рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рджेрд╢ рдХी рджो рд▓ोрдХрд╕рднा рд╕ीрдЯों рд╡ाрд░ाрдгрд╕ी рддрдеा рд╡рдбोрджрд░ा рд╕े рдЪुрдиाрд╡ рд▓рдб़ा рдФрд░ рджोрдиों рдиिрд░्рд╡ाрдЪрди рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рд╕े рд╡िрдЬрдпी рд╣ुрдП। рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдоोрджी рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░ рднाрд░рдд рдоें рдЬрди्рдо рд▓ेрдиे рд╡ाрд▓े рдРрд╕े рд╡्рдпрдХ्рддि рд╣ैं рдЬो рд╕рди 2001 рд╕े 2014 рддрдХ рд▓рдЧрднрдЧ 13 рд╕ाрд▓ рдЧुрдЬрд░ाрдд рдХे 14рд╡ें рдоुрдЦ्рдпрдорди्рдд्рд░ी рд░рд╣े рдФрд░ рд╣िрди्рджुрд╕्рддाрди рдХे 15 рд╡ें рдк्рд░рдзाрдирдорди्рдд्рд░ी рдмрдиे। рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдоोрджी рдиे  26 рдордИ 2014 рдХो рдк्рд░рдзाрдирдорди्рдд्рд░ी рдкрдж рдХी рд╢рдкрде рд▓ी।

рдкुрд░рд╕्рдХाрд░

рдЕрдк्рд░ैрд▓ 2016 рдоें рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдоोрджी рд╕рдЙрджी рдЕрд░рдм рдХे рдЙрдЪ्рдЪрддрдо рдиाрдЧрд░िрдХ рд╕рдо्рдоाрди 'рдЕрдм्рджुрд▓рдЕрдЬीрдЬ рдЕрд▓ рд╕рдКрдж рдХे рдЖрджेрд╢' рд╕े рд╕рдо्рдоाрдиिрдд рдХिрдпे рдЧрдпे рд╣ैं। рдЬूрди 2016 рдоें рдЕрдлрдЧाрдиिрд╕्рддाрди рдХे рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдЕрд╢рд░рдл рдЧрдиी рдиे рднाрд░рддीрдп рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдирд░ेंрдж्рд░ рдоोрджी рдХो рдЕрдлрдЧाрдиिрд╕्рддाрди рдХे рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рдиाрдЧрд░िрдХ рдкुрд░рд╕्рдХाрд░ рдЕрдоीрд░ рдЕрдоाрдиुрд▓्рд▓ा рдЦाрди рдЕрд╡ॉрд░्рдб рд╕े рд╕рдо्рдоाрдиिрдд рдХिрдпा।

Manmohan Singh


рдкूрд░ा рдиाрдо - рдордирдоोрд╣рди рд╕िंрд╣
рдЬрди्рдо - 26  рд╕िрддрдо्рдмрд░, 1932
рдЬрди्рдо рднूрдоि - рдкंрдЬाрдм рдк्рд░ांрдд рдХा рдЧाрд╣ рдиाрдордХ рдЧॉрд╡ (рдЗрд╕ рд╕рдордп рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдоें)
рдкिрддा - рдЧुрд░ुрдоुрдЦ рд╕िंрд╣
рдоाрддा - рдЕрдоृрдд рдХौрд░

рдЬрди्рдо

рдордирдоोрд╣рди рд╕िंрд╣ рдХा рдЬрди्рдо рдЕрдЦंрдб рднाрд░рдд рдХे рдкंрдЬाрдм рдк्рд░ाрди्рдд (рд╡рд░्рддрдоाрди рдкाрдХिрд╕्рддाрди) рд╕्рдеिрдд рдЧाрд╣ рдоें 26  рд╕िрддрдо्рдмрд░, 1932 рдХो рдПрдХ рд╕िрдЦ рдкрд░िрд╡ाрд░ рдоें рд╣ुрдЖ рдеा। рдЙрдирдХी рдоाрддा рдХा рдиाрдо рдЕрдоृрдд рдХौрд░ рдФрд░ рдкिрддा рдХा рдиाрдо рдЧुрд░ुрдоुрдЦ рд╕िंрд╣ рдеा। рдЫोрдЯी рдЙрдо्рд░ рдоें рд╣ी рдЙрдирдХी рдоाрддा рдХा рдиिрдзрди рд╣ो рдЧрдпा рдФрд░ рдЗрд╕рд▓िрдП рдЙрдирдХी рджाрджी рдиे рдЙрдирдХा рдкाрд▓рди-рдкोрд╖рдг рдХिрдпा। рджेрд╢ рдХे рд╡िрднाрдЬрди рдХे рдмाрдж рдЙрдирдХा рдХा рдкрд░िрд╡ाрд░ рдЕрдоृрддрд╕рд░ рдЪрд▓ा рдЖрдпा।

рд╢िрдХ्рд╖ा

рдбॉреж рдордирдоोрд╣рди рд╕िंрд╣ рдиे рдкंрдЬाрдм рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рд╕े рд╕्рдиाрддрдХ рддрдеा рд╕्рдиाрддрдХोрдд्рддрд░ рд╕्рддрд░ рдХी рдкрдв़ाрдИ рдкूрд░ी рдХी рдФрд░ рдЖрдЧे рдХी рдкрдвाрдИ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд╡े рдХैрдо्рдм्рд░िрдЬ рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдЧрдпे । рдХैрдо्рдм्рд░िрдЬ рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рд╕े рдкीрежрдПрдЪрежрдбी рдХी рдбिрдЧ्рд░ी рдк्рд░ाрдк्‍рдд рдХी рдеी। рд╕рди् 1955 рдФрд░ 1957 рдоें рдХैंрдм्рд░िрдЬ рдХे рд╕ेंрдЯ рдЬॉрди्рд╕ рдХॉрд▓ेрдЬ рдоें рдЙрдд्рдХृрд╖्рдЯ рдк्рд░рджрд░्рд╢рди рдХे рд▓िрдП 'рд░ाрдЗрдЯ्рд╕ рдкुрд░рд╕्рдХाрд░' рд╕े рд╕рдо्рдоाрдиिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा।рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЖрдХ्рд╕рдлोрд░्рдб рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рд╕े рдбी. рдлिрд▓. рднी рдХिрдпा। рдЙрдирдХी рдкुрд╕्рддрдХ рдЗंрдбिрдпाрдЬ़ рдПрдХ्рд╕рдкोрд░्рдЯ рдЯ्рд░ेंрдб्рд╕ рдПंрдб рдк्рд░ोрд╕्рдкेрдХ्рдЯ्рд╕ рдлॉрд░ рд╕ेрд▓्рдл рд╕рд╕्рдЯेंрдб рдЧ्рд░ोрде рднाрд░рдд рдХी рдЕрди्рддрд░्рдоुрдЦी рд╡्рдпाрдкाрд░ рдиीрддि рдХी рдкрд╣рд▓ी рдФрд░ рд╕рдЯीрдХ рдЖрд▓ोрдЪрдиा рдоाрдиी рдЬाрддी рд╣ै। рдбॉ॰ рд╕िंрд╣ рдиे рдЕрд░्рдерд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдХे рдЕрдз्рдпाрдкрдХ рдХे рддौрд░ рдкрд░ рдХाрдлी рдЦ्рдпाрддि рдЕрд░्рдЬिрдд рдХी। рд╡े рдкंрдЬाрдм рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдФрд░ рдмाрдж рдоें рдк्рд░рддिрд╖्рдаिрдд рджिрд▓्рд▓ी рд╕्рдХूрд▓ рдСрдл рдЗрдХрдиाрдоिрдХ्рд╕ рдоें рдк्рд░ाрдз्рдпाрдкрдХ рд░рд╣े।

рд░ाрдЬрдиैрддिрдХ рдЬीрд╡рди

рдбॉреж рдордирдоोрд╣рди рд╕िंрд╣  1971рдоें  рднाрд░рдд рдХे рд╡ाрдгिрдЬ्рдп рдПрд╡ं рдЙрдж्рдпोрдЧ рдорди्рдд्рд░ाрд▓рдп рдоें рдЖрд░्рдеिрдХ рд╕рд▓ाрд╣рдХाрд░ рдХे рддौрд░ рдкрд░ рдиिрдпुрдХ्рдд рдХिрдпे рдЧрдпे। рдЗрд╕рдХे рддुрд░рди्рдд рдмाрдж 1972 рдоें рдЙрди्рд╣ें рд╡िрдд्рдд рдоंрдд्рд░ाрд▓рдп рдоें рдоुрдЦ्рдп рдЖрд░्рдеिрдХ рд╕рд▓ाрд╣рдХाрд░ рдмрдиाрдпा рдЧрдпा। рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдХे рд╡рд░्рд╖ों рдоें рд╡े рдпोрдЬрдиा рдЖрдпोрдЧ рдХे рдЙрдкाрдз्рдпрдХ्рд╖, рд░िрдЬрд░्рд╡ рдмैंрдХ рдХे рдЧрд╡рд░्рдирд░, рдк्рд░рдзाрдирдорди्рдд्рд░ी рдХे рдЖрд░्рдеिрдХ рд╕рд▓ाрд╣рдХाрд░ рдФрд░ рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдЕрдиुрджाрди рдЖрдпोрдЧ рдХे рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рднी рд░рд╣े рд╣ैं। рдЬрдм рдкी рд╡ी рдирд░рд╕िंрд╣рд░ाрд╡ рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдмрдиे, рддो рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдордирдоोрд╣рди рд╕िंрд╣ рдХो 1991 рдоें рдЕрдкрдиे рдоंрдд्рд░िрдоंрдбрд▓ рдоें рд╕рдо्рдоिрд▓िрдд рдХрд░рддे рд╣ुрдП рд╡िрдд्рдд рдоंрдд्рд░ाрд▓рдп рдХा рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рдк्рд░рднाрд░ рд╕ौंрдк рджिрдпा। рдЗрд╕ рд╕рдордп рдбॉ॰ рдордирдоोрд╣рди рд╕िंрд╣ рди рддो рд▓ोрдХрд╕рднा рдФрд░ рди рд╣ी рд░ाрдЬ्рдпрд╕рднा рдХे рд╕рджрд╕्рдп рдеे। рд▓ेрдХिрди рд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рдоंрдд्рд░ी рдХो рд╕ंрд╕рдж рдХा рд╕рджрд╕्рдп рд╣ोрдиा рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП рдЙрди्рд╣ें 1991 рдоें рдЕрд╕рдо рд╕े рд░ाрдЬ्рдпрд╕рднा рдХे рд▓िрдП рдЪुрдиा рдЧрдпा।1998-2004 рдХे рджौрд░ाрди рдЬрдм рднाрд░рдд рдоें рдмीрдЬेрдкी рдХी рд╕рд░рдХाрд░ рдеी рддрдм рд╡े рд░ाрдЬ्рдпрд╕рднा рдоें рд╡िрдкрдХ्рд╖ рдХे рдиेрддा рдеे। 2004 рдХे рдЖрдо рдЪुрдиाрд╡ рдоें рд▓ोрдХ рд╕рднा рдЪुрдиाрд╡ рди рдЬीрдд рдкाрдиे рдХे рдмाрд╡рдЬूрдж рдордирдоोрд╣рди рд╕िंрд╣ рдХो рдпूрдкीрдП рдХी рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ा рд╕ोрдиिрдпा рдЧाँрдзी рдиे рднाрд░рдд рдХे рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХे рд░ूрдк рдоें рдЕрдиुрдоोрджिрдд рдХिрдпा। рдбॉреж рдордирдоोрд╣рди рд╕िंрд╣ рдХो 2009 рдоें рдПрдХ рдмाрд░ рдлिрд░ рд╕े рднाрд░рдд рдХे рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХे рдкрдж рдкрд░ рдЪुрдиा рдЧрдпा। рдЬрд╡ाрд╣рд░рд▓ाрд▓ рдиेрд╣рд░ु рдХे рдмाрдж рдордирдоोрд╣рди рд╕िंрд╣ рдПрдХрдоाрдд्рд░ рдРрд╕े рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдеे рдЬिрди्рд╣ें 5 рд╕ाрд▓ рдХा рдХाрд░्рдпрдХाрд▓ рдкूрд░ा рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рдлिрд░ рд╕े рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдЪुрдиा рдЧрдпा।

рдкुрд░рд╕्рдХाрд░

1994 рдоें рдЙрди्рд╣ें рдбिрд╕्рдЯिंрдЧрдЧ्рд╡िрд╢्рдЯ рдлेрд▓ो рдСреЮ рд▓рди्рджрди рд╕्рдХूрд▓ рдСреЮ рдЗрдХोрдиॉрдоिрдХ्рд╕ рд╕े рд╕рдо्рдоाрдиिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा। 1999 рдоें рдбॉ рдордирдоोрд╣рди рд╕िंрд╣ рдХो рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдХृрд╖ि рд╡िрдЬ्рдЮाрди рд╕ंрд╕्рдеा, рдирдИ рджिрд▓्рд▓ी, рдж्рд╡ाрд░ा рд╕рджрд╕्рдпрддा рджी рдЧрдИ। 2002 рдоें рдЙрди्рд╣ें рдЕрди्рдиा рд╕ाрд╣ेрдм рдЪिрд░рдоुрд▓े рдЯ्рд░рд╕्рдЯ рдХी рдУрд░ рд╕े рдЕрди्рдиा рд╕ाрд╣ेрдм рдЪिрд░рдоुрд▓े рдкुрд░рд╕्рдХाрд░ рд╕े рд╕рдо्рдоाрдиिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा। рджो рд╡рд░्рд╖ рдмाрдж рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╕рджीрдп рджрд▓ рдХी рддрд░рдл рд╕े рдЙрди्рд╣ें рд╕рд░्рд╡рд╢्рд░ेрд╖्рда рд╕ांрд╕рдж рдХा рдкुрд░рд╕्рдХाрд░ рджिрдпा рдЧрдпा। 2010 рдоें рдЙрди्рд╣ें рдЕрдкीрд▓ рдСреЮ рдХाрди्рд╢рди्рд╕ рдлौрди्рдбेрд╢рди рдХी рдУрд░ рд╕े рд╡рд░्рд▓्рдб рд╕्рдЯैрдЯ्рд╕्рдорди рдкुрд░рд╕्рдХाрд░ рдк्рд░рджाрди рдХिрдпा рдЧрдпा।

Tuesday, 23 May 2017

Inder Kumar Gujral


рдкूрд░ा рдиाрдо - рдЗрди्рдж्рд░ рдХुрдоाрд░ рдЧुрдЬрд░ाрд▓
рдЬрди्рдо - 4 рджिрд╕ंрдмрд░, 1919
рдЬрди्рдо рднूрдоि - рдкंрдЬाрдм рдХे рдк्рд░ांрдд рдЭेрд▓рдо
рдкिрддा - рдЕрд╡рддाрд░ рдиाрд░ाрдпрдг рдЧुрдЬрд░ाрд▓ 
рдоाрддा - рдкुрд╖्рдкा рдЧुрдЬрд░ाрд▓ 

рдЬрди्рдо

рднाрд░рдд рдХे рдкूрд░्рд╡ рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдФрд░ рдкूрд░्рд╡ рд╡िрджेрд╢ рдоंрдд्рд░ी рдЗंрдж्рд░рдХुрдоाрд░ рдЧुрдЬрд░ाрд▓ рдХा рдЬрди्рдо 4 рджिрд╕ंрдмрд░ рдХो 1919 рдХो рдЭेрд▓рдо рдоें рд╣ुрдЖ, рдЬो рдЕрдм рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдоें рд╣ै। рдЙрдирдХे рдкिрддा рдХा рдиाрдо рдЕрд╡рддाрд░ рдиाрд░ाрдпрдг рдЧुрдЬрд░ाрд▓ рдФрд░ рдоाрддा рдХा рдиाрдо рдкुрд╖्рдкा рдЧुрдЬрд░ाрд▓ рдеा।рдЙрдирдХे рдоाрддा-рдкिрддा рджोрдиों рджेрд╢ рдХी рдЖрдЬाрджी рдХी рд▓рдб़ाрдИ рдоें рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ुрдП рдеे। 11 рд╡рд░्рд╖ рдХी рдЖрдпु рдоें рдЗंрдж्рд░рдХुрдоाрд░ рдЧुрдЬрд░ाрд▓ рдЕрдкрдиे рднाрдИ рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рдЪिрдд्рд░рдХाрд░ рд╕рддीрд╢ рдФрд░ рдмрд╣рди рдЙрдоा рдХे рд╕ाрде рджेрд╢ рдХी рдЖрдЬाрджी рдХी рд▓рдб़ाрдИ рдоें рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ो рдЧрдП। 1942 рдоें рд╡े рднाрд░рдд рдЫोрдб़ो рдЖंрджोрд▓рди рдоें рдЬेрд▓ рднी рдЧрдП।

рд╢िрдХ्рд╖ा

рдЗрди्рдж्рд░ рдХुрдоाрд░ рдЧुрдЬрд░ाрд▓ рдХी рд╢िрдХ्рд╖ा рджीрдХ्рд╖ा рдбीрежрдПрежрд╡ीреж рдХाрд▓ेрдЬ, рд╣ैрд▓ी рдХॉрд▓ेрдЬ рдСрдл рдХाрдорд░्рд╕ рдФрд░ рдлॉрд░्рдорди рдХ्рд░िрд╢्рдЪिрдпрди рдХॉрд▓ेрдЬ рд▓ाрд╣ौрд░ рдоें рд╣ुрдИ। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдмी.рдП, рдПрдо.рдП, рдкी.рдПрдЪ.рдбी рдФрд░ рдбी. рд▓िрдЯ् рдХी рдЙрдкाрдзिрдпां рдк्рд░ाрдк्рдд рдХीं। рд╣िрди्рджी, рдЙрд░्рджू рдФрд░ рдкंрдЬाрдмी рднाрд╖ा рдоें рдиिрдкुрдг рд╣ोрдиे рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рд╡े рдХрдИ рдЕрди्рдп рднाрд╖ाрдУं рдХे рдЬाрдирдХाрд░ рднी рдеे рдФрд░ рд╢ेрд░ो-рд╢ाрдпрд░ी рдоें рдХाрдлी рджिрд▓рдЪрд╕्рдкी рд░рдЦрддे рдеे।

рд░ाрдЬрдиैрддिрдХ рдЬीрд╡рди
рдЗंрдж्рд░рдХुрдоाрд░ рдЧुрдЬрд░ाрд▓ рдХे рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рдЬीрд╡рди рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдХॉрд▓ेрдЬ рдХे рджिрдиों рдоें рд╣ी рд╣ो рдЪुрдХी рдеी। рд╡े рд▓ाрд╣ौрд░ рдоें рд╕्рдЯूрдбेंрдЯ рдпूрдиिрдпрди рдХे рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдеे। рдкрдв़ाрдИ рдкूрд░ी рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рдЗंрдж्рд░рдХुрдоाрд░ рдЧुрдЬрд░ाрд▓ рдиे рдХрдо्рдпुрдиिрд╕्рдЯ рдкाрд░्рдЯी рдХी рд╕рджрд╕्рдпрддा рд▓े рд▓ी। рдХुрдЫ рд╕рдордп рддрдХ рдЧुрдЬрд░ाрд▓ рдиे рдмीрдмीрд╕ी рд╣िрди्рджी рдкрд░ рдкрдд्рд░рдХाрд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рднी рдХाрдо рдХिрдпा। рдоाрдд्рд░ рдмाрд░рд╣ рд╡рд░्рд╖ рдХी рдЖрдпु рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рд╕ंрдЧ्рд░ाрдо рдоें рднाрдЧ рд▓ेрдиा рд╢ुрд░ू рдХрд░ рджिрдпा рдеा। рднाрд░рдд рдЫोреЬो рдЖंрджोрд▓рди рдоें рдЕрдкрдиी рд╕рдХ्рд░िрдп рднूрдоिрдХा рдХे рдЪрд▓рддे 23 рд╡рд░्рд╖ рдХी рдЖрдпु рдоें рдЙрди्рд╣ें рдЬेрд▓ рднी рдЬाрдиा рдкреЬा। рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд рдХेрди्рдж्рд░ीрдп рд░ाрдЬ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдХे рд░ूрдк рдоें рдХाрд░्рдп рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдЗрди्рд╣ोंрдиे рд╕ंрдЪाрд░ рдПрд╡ं рд╕ंрд╕рджीрдп рдХाрд░्рдп рдоंрдд्рд░ाрд▓рдп, рд╕ूрдЪрдиा рдПрд╡ं рдк्рд░рд╕ाрд░рдг рдоंрдд्рд░ाрд▓рдп, рд╕рдб़рдХ рдПрд╡ं рднрд╡рди рдоंрдд्рд░ाрд▓рдп рддрдеा рдпोрдЬрдиा рдПрд╡ं рд╡िрджेрд╢ рдоंрдд्рд░ाрд▓рдп рдХे рдХाрд░्рдп рднी рд╕ंрднाрд▓े। рдпрд╣ рдХॉрдЧ्рд░ेрд╕ рдкाрд░्рдЯी рд╕े рд▓ंрдмे рд╕рдордп рддрдХ рдЬुреЬे рд░рд╣े рддрдеा рд░ाрдЬрдиाрдпिрдХ рдХे рд░ूрдк рдоें рдЗрди्рджिрд░ा рдЧांрдзी рдХो рднी рдЕрдкрдиी рд╕ेрд╡ाрдПं рдк्рд░рджाрди рдХी। рд▓ेрдХिрди рдЬрд▓्рдж рд╣ी рдЗрдирдХा рдХॉрдЧ्рд░ेрд╕ рд╕े рдоोрд╣ рднंрдЧ рд╣ो рдЧрдпा рдФрд░ рдЗрди्рд╣ोंрдиे рдЬрдирддा рджрд▓ рдХी рд╕рджрд╕्рдпрддा рд▓े рд▓ी। рдФрд░ рдЬрд▓्рдж рд╣ी рджेрд╡рдЧौреЬा рдХे рдЗрд╕्рддीрдлे рдХे рдмाрдж рдЧुрдЬрд░ाрд▓ рдХो рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдкрдж рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ो рдЧрдпा। рдк्рд░рд╢ाрд╕рдиिрдХ рдХाрд░्рдпों рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рдЗрди्рдж्рд░ рдХुрдоाрд░ рдЧुрдЬрд░ाрд▓ рдХे рдкाрд╕ рд╢ाрд╕рди рдХा рднी рдЕрдиुрднрд╡ рдеा рдЬो рдЙрдирдХे рдмрд╣ुрдд рдХाрдо рдЖрдпा।

рдоृрдд्рдпु 

рд╡े рд▓рдо्рдмे рд╕рдордп рд╕े рдбाрдпрд▓िрд╕िрд╕ рдкрд░ рдЪрд▓ рд░рд╣े рдеे। 19 рдирд╡рдо्рдмрд░ 2012 рдХो рдЫाрддी рдоें рд╕ंрдХ्рд░рдордг рдХे рдмाрдж рдЙрди्рд╣ें рд╣рд░िрдпाрдгा рд╕्рдеिрдд рдЧुрдб़рдЧाँрд╡ рдХे рдПрдХ рдк्рд░ाрдЗрд╡ेрдЯ рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рдоें рднрд░्рддी рдХрд░ाрдпा рдЧрдпा। рдЬрд╣ाँ рдЗрд▓ाрдЬ рдХे рджौрд░ाрди рд╣ी рдЙрдирдХी рд╣ाрд▓рдд рдЧिрд░рддी рдЪрд▓ी рдЧрдпी। 27 рдирд╡рдо्рдмрд░ 2012 рдХो рд╡े рдЕрдЪेрддाрд╡рд╕्рдеा рдоें рдЪрд▓े рдЧрдпे। рдХाрдлी рдХोрд╢िрд╢ों рдХे рдмाрдж рднी рдЙрди्рд╣ें рдмрдЪाрдпा рдирд╣ीं рдЬा рд╕рдХा। рдЖрдЦिрд░рдХाрд░ 30 рдирд╡рдо्рдмрд░ 2012 рдХो рдЙрдирдХी рдЖрдд्рдоा рдиे рдЙрдирдХा рд╢рд░ीрд░ рдЫोрдб़ рджिрдпा।

Sunday, 21 May 2017

H.D. Dev Gowda


рдкूрд░ा рдиाрдо - рд╣рд░рджрдирд╣рд▓्рд▓ी рдбोрдбे рдЧौреЬा рджेрд╡ рдЧौреЬा
рдЬрди्рдо -18 рдордИ 1933
рдЬрди्рдо рднूрдоि -  рд╣рд░рджрдирд╣рд▓्рд▓ी рдЧांрд╡, рд╣ाрд╕рди, рдХрдиाрд░्рдЯрдХ
рдкिрддा - рдбोрдбे рдЧोрд╡рдб़ा
рдоाрддा - рджेрд╡рдЕрдо्рдоा

рдЬрди्рдо

рдПрдЪ.рдбी. рджेрд╡рдЧौреЬा' рдХा рдЬрди्рдо 18 рдордИ, 1933 рдХो рдХрд░्рдиाрдЯрдХ рдХे рд╣рд░рджрди рд╣рд▓्рд▓ी рдЧ्рд░ाрдо рдоें рд╣ुрдЖ рдеा। рдЙрдирдХा рдкूрд░ा рдиाрдо рд╣рд░рджрди рд╣рд▓्рд▓ी рдбोрдбेрдЧौреЬा рджेрд╡рдЧौреЬा рд╣ै। рдЙрдирдХे рдкिрддा рдХा рдиाрдо рд╢्рд░ी рджोрдб्рдбे рдЧौреЬा рддрдеा рдоाрддा рдХा рдиाрдо рджेрд╡рдо्рдпा рдеा।

рд╢िрдХ्рд╖ा

 рд╢्рд░ीрдорддी рдПрд▓.рд╡्рд╣ी. рдкॉрд▓िрдЯेрдХ्рдиिрдХ рдХॉрд▓ेрдЬ, рд╣рд╕рди, рдХрд░्рдиाрдЯрдХ рд╕े рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╕िрд╡िрд▓ рдЗंрдЬीрдиिрдпрд░िंрдЧ рдоें рдбिрдк्рд▓ोрдоा рд╣ाрд╕िрд▓ рдХिрдпा рдеा।

рдкрд░िрд╡ाрд░िрдХ рдЬीрд╡рди

 рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЪिрдирдо्рдоा рд╕े рд╡िрд╡ाрд╣ рдХिрдпा рдФрд░ рдЙрдирдХे рдЪाрд░ рдкुрдд्рд░ рд╣ैं – рдПрдЪ.рдбी. рдмाрд▓рдХृрд╖्рдг рдЧौреЬा, рдПрдЪ.рдбी. рд░ेрд╡рди्рдиा, рдбा. рдПрдЪ.рдбी. рд░рдоेрд╢ рдФрд░ рдПрдЪ.рдбी. рдХुрдоाрд░ рд╕्рд╡ाрдоी рд╣ैं। рдЙрдирдХी рджो рдкुрдд्рд░िрдпां рднी рд╣ैं рдЬिрдирдХा рдиाрдо рдПрдЪ.рдбी. рдЕрдиुрд╕ुрдЗрдпा рдФрд░ рдПрдЪ.рдбी. рд╢ैрд▓рдЬा рд╣ै। рдЙрдирдХे рдПрдХ рдкुрдд्рд░ рдПрдЪ.рдбी. рдХुрдоाрд░рд╕्рд╡ाрдоी рдХрдиाрд░्рдЯрдХ рдХे рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рд░рд╣ рдЪुрдХे рд╣ैं।

рд░ाрдЬрдиैрддिрдХ рдЬीрд╡рди

рдЧौреЬा рдиे рдЕрдкрдиे рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рдЬीрд╡рди рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдЫोрдЯी рдЙрдо्рд░ рдоें рдХी। рд╡े рдкрдв़ाрдИ рдкूрд░ी рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж 20 рд╡рд░्рд╖ рдХी рдЖрдпु рдоें  рд░ाрдЬрдиीрддि рдоें рдЖ рдЧрдП। рд╡े рднाрд░рддीрдп рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдХांрдЧ्рд░ेрд╕ рдоें рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ोрдХрд░ рд╕рди 1962 рддрдХ рдкाрд░्рдЯी рдХे рдХाрд░्рдпрдХрд░्рддा рд░рд╣े। рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрдиाрд░्рдЯрдХ рд╡िрдзाрдирд╕рднा рдХे рд▓िрдП рдиिрд░्рджрд▓ीрдп рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рдХे рддौрд░ рдкрд░ рдЪुрдиाрд╡ рд▓рдб़ा рдФрд░ рдЬीрдд рджрд░्рдЬ рдХी। рд╡े рд░ाрдЬ्рдп рд╡िрдзाрдирд╕рднा рдоें 1972-1976 рддрдХ рдФрд░ 1976-1977 рддрдХ рд╡िрдкрдХ्рд╖ рдХे рдиेрддा рд░рд╣े। рд╕рди 1975 рдоें рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рд╢्рд░ीрдорддी рдЗंрджिрд░ा рдЧांрдзी рдж्рд╡ाрд░ा рд▓рдЧाрдпे рдЧрдП рдЖрдкाрддрдХाрд▓ рдХे рджौрд░ाрди рд╡े 18 рдорд╣ीрдиे рдЬेрд▓ рдоें рд░рд╣े। рдЗрд╕ рджौрд░ाрди рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрдИ рдХिрддाрдмें рдкрдв़рдХрд░ рдФрд░ рдЙрд╕ рджौрд░ рдоें рдЬेрд▓ рдоें рдмंрдж рдиेрддाрдУं рд╕े рдмाрдд рдХрд░рдХे рдЕрдкрдиा рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рдЬ्рдЮाрди рдмрдв़ाрдпा। рдЗрд╕ рдЬ्рдЮाрди рд╕े рдЙрдирдХा рд░ाрдЬрдиैрддिрдХ рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рдФрд░ рд╡िрдЪाрд░ рджोрдиों рд╣ी рдиिрдЦрд░े। 22 рдирд╡ंрдмрд░ 1982 рдХो рдЧौреЬा рдиे рдЫрдард╡ीं рд╡िрдзाрдирд╕рднा рд╕े рдд्рдпाрдЧрдкрдд्рд░ рджे рджिрдпा। рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рд╡рд╣ рд╕ाрддрд╡ीं рдФрд░ рдЖрдард╡ीं рд╡िрдзाрдирд╕рднा рдоें рд▓ोрдХрдиिрд░्рдоाрдг рд╡ рд╕िंрдЪाрдИ рдоंрдд्рд░ी рдмрдиे। рд╕िंрдЪाрдИ рдоंрдд्рд░ी рдХे рдХाрд░्рдпрдХाрд▓ рдХे рджौрд░ाрди рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╕िंрдЪाрдИ рдХी рдХрдИ рдирдИ рдпोрдЬрдиाрдПं рд╢ुрд░ू рдХीं। 1987 рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдоंрдд्рд░ीрдоंрдбрд▓ рдЫोрдб़ рджिрдпा рдФрд░ рд╕िंрдЪाрдИ рдХे рд▓िрдП рдЕрдкрд░्рдпाрдк्рдд рдзрди рджिрдП рдЬाрдиे рдХा рд╡िрд░ोрдз рдХिрдпा। 1989 рдоें рдЙрди्рд╣ें рд╣ाрд░ рдХा рд╕्рд╡ाрдж рдЪрдЦрдиा рдкрдбा। рдЗрд╕рдХे рдмाрдж 1991 рдоें рд╡рд╣ рд╣ाрд╕рди рд╕ंрд╕рджीрдп рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рд╕े рд╕ंрд╕рдж рдХे рд▓िрдП рдиिрд░्рд╡ाрдЪिрдд рд╣ुрдП। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрд░्рдиाрдЯрдХ рдХे рд▓ोрдЧों рдЦाрд╕рддौрд░ рдкрд░ рдХिрд╕ाрдиों рдХी рд╕рдорд╕्рдпाрдПं рдЙрдаाрдиे рдоें рдЕрд╣рдо рднूрдоिрдХा рдиिрднाрдИ। рдЖрдо рдЬрдирддा рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рдЙрди्рд╣ें рд╕ंрд╕рдж рдоें рднी рд╕рднी рд╕े рдмрд╣ुрдд рд╕рдо्рдоाрди рдоिрд▓ा। рд╡рд╣ рджो рдмाрд░ рдЬрдирддा рджрд▓ рдХे рдиेрддा рдмрдиे। рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рд╡рд╣ рдЬрдирддा рджрд▓ рдкाрд░्рдЯी рдХी рдУрд░ рд╕े рд╡िрдзाрдпрдХ рджрд▓ рдХे рдиेрддा рдЪुрдиे рдЧрдП рдФрд░ 11 рджिрд╕ंрдмрд░ 1994 рдХो рдХрдиाрд░्рдЯрдХ рдХे 14рд╡ें рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдХे рддौрд░ рдкрд░ рдкрджрднाрд░ рд╕ंрднाрд▓ा। 1996 рдоें рдХांрдЧ्рд░ेрд╕ рдкाрд░्рдЯी рдХो рд▓ोрдХ рд╕рднा рдЪुрдиाрд╡ рдоें рд╣ाрд░ рдоिрд▓ी рдФрд░ рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдкीрд╡ी рдирд░рд╕िрдо्рд╣ाрд░ाрд╡ рдХो рдкрдж рд╕े рдЗрд╕्рддीрдлा рджेрдиा рдкрдб़ा। рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдПрдЪ.рдбी. рджेрд╡рдЧोрд╡рдб़ा рджेрд╢ рдХे 11рд╡ें рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдмрдиे। рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдмрдирдиे рдХे рдмाрдж рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрд░्рдиाрдЯрдХ рдХे рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдкрдж рд╕े рдЗрд╕्рддीрдлा рджे рджिрдпा। рд╡рд╣ 1 рдЬूрди 1996 рд╕े 21 рдЕрдк्рд░ैрд▓ 1997 рддрдХ рднाрд░рдд рдХे рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рд░рд╣े।
рд╕ाрдоाрди्рдп рдордз्рдпрдо рд╡рд░्рдЧीрдп рдХृрд╖рдХ рдкрд░िрд╡ाрд░ рд╕े рд╕ंрдмंрдз рдПрдЪ.рдбी. рджेрд╡рдЧौреЬा рдХे рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рдкрд░ рд╕ाрдл рджिрдЦाрдИ рджेрддा рд╣ै। рд╡рд╣ рдЕрдкрдиे рд╕िрдж्рдзांрддों рдФрд░ рдХрд░्рддрд╡्рдпों рдХे рдк्рд░рддि рд╕рдЪेрдд рд░рд╣рддे рдеे рдФрд░ рдХिрд╕ाрдиों рдХी рдкрд░ेрд╢ाрдиिрдпों рдФрд░ рдЙрдирдХे рдкрд░िрд╢्рд░рдо рдХा рдоोрд▓ рднрд▓ी-рднांрддि рд╕рдордЭрддे рдеे।

Sunday, 14 May 2017

Atal Bihari Vajpayee


рдкूрд░ा рдиाрдо - рдЕрдЯрд▓ рдмिрд╣ाрд░ी рд╡ाрдЬрдкेрдпी
рдЬрди्рдо -25 рджिрд╕рдо्рдмрд░ 1924
рдЬрди्рдо рднूрдоि - рдЧ्рд╡ाрд▓िрдпрд░
рдкिрддा - рдХृрд╖्рдгा рдмिрд╣ाрд░ी рд╡ाрдЬрдкेрдпी
рдоाрддा - рдХृрд╖्рдгा рджेрд╡ी

рдЬрди्рдо

рдЕрдЯрд▓ рдмिрд╣ाрд░ी рд╡ाрдЬрдкेрдпी' рдХा рдЬрди्рдо 25 рджिрд╕ंрдмрд░ 1924 рдИреж рдХो рднाрд░рдд рдХे рдордз्рдп рдк्рд░рджेрд╢ рд░ाрдЬ्рдп рдоें рд╕्рдеिрдд рдЧ्рд╡ाрд▓िрдпрд░ рдХे рд╢िंрджे рдХी рдЫाрд╡рдиी рдоें рд╣ुрдЖ рдеा। рдЗрдирдХे рдкिрддा рд╢्рд░ी рдХृрд╖्рдг рдмिрд╣ाрд░ी рд╡ाрдЬрдкेрдпी рдЧ्рд╡ाрд▓िрдпрд░ рдоें рд╣ी рдЕрдз्рдпाрдкрди рдХाрд░्рдп рдХрд░рддे рдеे। рдЕрдЯрд▓рдЬी рдХे рджाрджा рдкंреж рд╢्рдпाрдо рд▓ाрд▓ рдмिрд╣ाрд░ी рд╡ाрдЬрдкेрдпी рдЬाрдиे-рдоाрдиे рд╕ंрд╕्рдХृрдд рдХे рд╡िрдж्рд╡ाрди рдеे।

рд╢िрдХ्рд╖ा

рд╡ाрдЬрдкेрдпी рдиे рдЧ्рд╡ाрд▓िрдпрд░ рдХे рдмाрд░ा рдЧोрд░рдЦी рдХे рдЧोрд░рдЦी рдЧ्рд░ाрдо рдХी рдЧрд╡рд░्рдирдоेंрдЯ рд╣ाрдпрд░рд╕ेрдХрдг्рдб्рд░ी рд╕्рдХूрд▓ рд╕े рд╢िрдХ्рд╖ा рдЧ्рд░рд╣рдг рдХी рдеी। рдмाрдж рдоें рд╡े рд╢िрдХ्рд╖ा рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдЧ्рд╡ाрд▓िрдпрд░ рд╡िрдХ्рдЯोрд░िрдпा рдХॉрд▓ेрдЬ (рдЕрднी рд▓рдХ्рд╖्рдоी рдмाрдИ рдХॉрд▓ेрдЬ) рдЧрдпे рдФрд░ рд╣िंрджी, рдЗंрдЧ्рд▓िрд╢ рдФрд░ рд╕ंрд╕्рдХृрдд рдоें рдбिрд╕्рдЯिंрдХ्рд╢рди рд╕े рдкाрд╕ рд╣ुрдП। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХाрдирдкूрд░ рдХे рджрдпाрдиंрдж рдПंрдЧ्рд▓ो-рд╡ैрджिрдХ рдХॉрд▓ेрдЬ рд╕े рдкोрд▓िрдЯिрдХрд▓ рд╕ाрдЗंрд╕ рдоें рдЕрдкрдиा рдкोрд╕्рдЯ рдЧ्рд░ेрдЬुрдПрд╢рди рдПрдо.рдП рдоें рдкूрд░ा рдХिрдпा। рдЗрд╕рдХे рд▓िрдпे рдЙрди्рд╣ें рдлрд░्рд╕्рдЯ рдХ्рд▓ाрд╕ рдбिрдЧ्рд░ी рд╕े рднी рд╕рдо्рдоाрдиिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा।

рд░ाрдЬрдиैрддिрдХ рдЬीрд╡рди


рдЧ्рд╡ाрд▓िрдпрд░ рдХे рдЖрд░्рдп рдХुрдоाрд░ рд╕рднा рд╕े рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд░ाрдЬрдиैрддिрдХ рдХाрдо рдХрд░рдиा рд╢ुрд░ू рдХिрдпे, рд╡े рдЙрд╕ рд╕рдордп рдЖрд░्рдп рд╕рдоाрдЬ рдХी рдпुрд╡ा рд╢рдХ्рддि рдоाрдиे рдЬाрддे рдеे। рдФрд░ 1944 рдоें рд╡े рдЙрд╕рдХे рдЬрдирд░рд▓ рд╕ेрдХ्рд░ेрдЯрд░ी рднी рдмрдиे। 1939 рдоें рдПрдХ рд╕्рд╡рдпंрд╕ेрд╡рдХ рдХी рддрд░рд╣ рд╡े рд░ाрд╖्рдЯ्рд░िрдп рд╕्рд╡рдпंрд╕ेрд╡рдХ рд╕ंрдШ (рдЖрд░рдПрд╕рдПрд╕) рдоें рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ो рдЧрдпे। рдФрд░ рд╡рд╣ा рдмाрдмाрд╕ाрд╣ेрдм рдЖрдк्рдЯे рд╕े рдк्рд░рднाрд╡िрдд рд╣ोрдХрд░, рдЙрди्рд╣ोंрдиे 1940-44 рдХे рджрд░्рдоिрдпाрди рдЖрд░рдПрд╕рдПрд╕ рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рдХैंрдк рдоें рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рд▓िрдпा рдФрд░ 1947 рдоें рдЖрд░рдПрд╕рдПрд╕ рдХे рдлुрд▓ рдЯाрдЗрдо рд╡рд░्рдХрд░ рдмрди рдЧрдпे। рдЕрдЯрд▓ рдмिрд╣ाрд░ी рд╡ाрдЬрдкेрдпी рднाрд░рдд рдХे 10 рд╡े рдкूрд░्рд╡ рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рд╣ै। рд╡े рдкрд╣рд▓े 1996 рдоें 13 рджिрди рддрдХ рдФрд░ рдлिрд░ 1998 рд╕े 2004 рддрдХ рднाрд░рдд рдХे рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдмрдиे рд░рд╣े। рд╡े рднाрд░рддीрдп рдЬрдирддा рдкाрд░्рдЯी (рдмीрдЬेрдкी) рдХे рдиेрддा рд╣ै, рднाрд░рддीрдп рд░ाрд╖्рдЯ्рд░िрдп рдХांрдЧ्рд░ेрд╕ рдХे рдмाрд╣рд░ рдХे рдЗंрд╕ाрди рд╣ोрддे рд╣ुрдП рднाрд░рдд рдХी рдкांрдЪ рд╕ाрд▓ рддрдХ рд╕ेрд╡ा рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рд╡े рдкрд╣рд▓े рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рд╣ैं। рдЗрд╕рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рд▓ोрдХрд╕рднा рдЪुрдиाрд╡ो рдоें рд╡ाрдЬрдкेрдпी рдЬी рдиे рдиौ рдмाрд░ рдЬीрдд рд╣ाрд╕िрд▓ рдХी рд╣ै। рдЬрдм рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╕्рд╡ाрд╕्рде рд╕рдорд╕्рдпा рдХे рдЪрд▓рддे рд░ाрдЬрдиीрддी рд╕े рд╕рди्рдпाрд╕ рд▓े рд▓िрдпा рдеा рддрдм рдЙрди्рд╣ोंрдиे 2009 рддрдХ рд▓рдЦрдирдК, рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдХे рд╕ंрд╕рдж рднрд╡рди рдХी рд╕рджрд╕्рдп рдмрдирдХрд░ рднी рд╕ेрд╡ा рдХी рд╣ै। рд╡ाрдЬрдкेрдпी рднाрд░рддीрдп рдЬрди рд╕ंрдШ рдХे рд╕ंрд╕्рдеाрдкрдХ рд╕рджрд╕्рдп рднी рд╣ै। рдоोрд░ाрд░рдЬी рджेрд╕ाрдИ рдХी рд╕рд░рдХाрд░ рдоें рд╕рди् 1977 рд╕े 1979 рддрдХ рд╡िрджेрд╢ рдорди्рдд्рд░ी рднी рд░рд╣े рдФрд░ рд╡िрджेрд╢ों рдоें рднाрд░рдд рдХी рдЫрд╡ि рдХो рдиिрдЦाрд░ा рд╣ै। рднाрд░рдд рдХी рд╕ंрд╕्рдХृрддि, рд╕рдн्рдпрддा, рд░ाрдЬрдзрд░्рдо, рд░ाрдЬрдиीрддि рдФрд░ рд╡िрджेрд╢ рдиीрддि рдХी рдЗрдирдХो  рдЧрд╣рд░ी рд╕рдордЭ рд╣ै। рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХे рд░ूрдк рдоें рдЕрдкрдиे рдХाрд░्рдпрдХाрд▓ рдоें рдЬрд╣ां рдЗрди्рд╣ोंрдиे рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдФрд░ рдЪीрди рд╕े рд╕ंрдмंрдз рд╕ुрдзाрд░рдиे рд╣ेрддु рдЕрднूрддрдкूрд░्рд╡ рдХрджрдо рдЙрдаाрдП рд╡рд╣ीं рдЕंрддрд░ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рджрд╡ाрдмों рдХे рдмाрд╡рдЬूрдж рдЧрд╣рд░ी рдХूрдЯрдиीрддि рддрдеा рджृрдв़ рдЗрдЪ्рдЫाрд╢рдХ्рддि рдХा рдк्рд░рджрд░्рд╢рди рдХрд░рддे рд╣ुрдП  рдкोрдХрд░рдг рдоें рдкрд░рдоाрдгु рд╡िрд╕्рдлोрдЯ рдХिрдП рддрдеा рдХाрд░рдЧिрд▓-рдпुрдж्рдз рдЬीрддा। рд░ाрдЬрдиीрддि рдоें рджिрдЧ्рдЧрдЬ рд░ाрдЬрдиेрддा, рд╡िрджेрд╢ рдиीрддि рдоें рд╕ंрд╕ाрд░ рднрд░ рдоें рд╕рдоाрджृрдд рдХूрдЯрдиीрддिрдЬ्рдЮ, рд▓ोрдХрдк्рд░िрдп рдЬрдирдиाрдпрдХ рдФрд░ рдХुрд╢рд▓ рдк्рд░рд╢ाрд╕рдХ рд╣ोрдиे рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рдпे  рдПрдХ рдЕрдд्рдпंрдд рд╕рдХ्рд╖рдо рдФрд░ рд╕ंрд╡ेрджрдирд╢ीрд▓ рдХрд╡ि рдФрд░ рд▓ेрдЦрдХ рднी рд░рд╣े рд╣ैं। рд╡िрднिрди्рди рд╕ंрд╕рджीрдп рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдоंрдбрд▓ों рдХे рд╕рджрд╕्рдп рдФрд░ рд╡िрджेрд╢ рдоंрдд्рд░ी рддрдеा рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХे рд░ूрдк рдоें рдЗрди्рд╣ोंрдиे  рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рдЕрдиेрдХ рджेрд╢ों рдХी рдпाрдд्рд░ाрдПं рдХी рд╣ैं рдФрд░ рднाрд░рддीрдп рдХुрдЯрдиीрддि рддрдеा рд╡िрд╢्рд╡рдмंрдзुрдд्рд╡ рдХा рдШ्рд╡рдЬ рд▓рд╣рд░ाрдпा рд╣ै।

рдк्рд░рдоुрдЦ рд░рдЪрдиाрдпें
 
рдоृрдд्рдпु рдпा рд╣рдд्рдпा,
рд╕ेрдХ्рдпुрд▓рд░ рд╡ाрдж,
рдЕрдорд░ рдЖрдЧ рд╣ै,
рдХैрджी рдХрд╡िрд░ाрдп рдХी рдХुрдг्рдбрд▓िрдпाँ,
рд╕ंрд╕рдж рдоें рддीрди рджрд╢рдХ,
рдмिрди्рджु рдмिрди्рджु рд╡िрдЪाрд░,
рдЕрдорд░ рдмрд▓िрджाрди,
рд░ाрдЬрдиीрддि рдХी рд░рдкрдЯीрд▓ी рд░ाрд╣ें,
рдХुрдЫ рд▓ेрдЦ: рдХुрдЫ рднाрд╖рдг, рдЗрдд्рдпाрджि।

рдкुрд░рд╕्рдХाрд░

рдкрдж्рдо рд╡िрднूрд╖рдг(1992)
рд▓ोрдХрдоाрди्рдп рддिрд▓рдХ рдкुрд░рд╕्рдХाрд░(1994)
рд╢्рд░ेрд╖्рда рд╕ाрд╕ंрдж рдкुрд░рд╕्рдХाрд░(1994)
рднाрд░рдд рд░рдд्рди рдкंрдбिрдд рдЧोрд╡िंрдж рд╡рд▓्рд▓рдн рдкंрдд рдкुрд░рд╕्рдХाрд░(1994)
рдбी рд▓िрдЯ (рдордз्рдп рдк्рд░рджेрд╢ рднोрдЬ рдоुрдХ्рдд рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп)(2015)
'рдл्рд░ेंрдб्рд╕ рдСрдл рдмांрдЧ्рд▓ाрджेрд╢ рд▓िрдмрд░ेрд╢рди рд╡ाрд░ рдЕрд╡ॉрд░्рдб', (рдмांрдЧ्рд▓ाрджेрд╢ рд╕рд░рдХाрд░ рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рджрдд्рдд)(2015)
рднाрд░рддрд░рдд्рди рд╕े рд╕рдо्рдоाрдиिрдд(2015)




Saturday, 13 May 2017

P.V. Narsimha Rao


рдкूрд░ा рдиाрдо - рдкाрдоुрд▓ाрдкрддि рд╡ेंрдХрдЯ рдирд░рд╕िंрд╣ рд░ाрд╡
рдЬрди्рдо - 28 рдЬूрди, 1921
рдЬрди्рдо рднूрдоि - рд╡рди्рдЧाрд░ा, рдЖंрдз्рд░ рдк्рд░рджेрд╢
рдоृрдд्рдпु - 23 рджिрд╕рдо्рдмрд░, 2004
рдкिрддा - рдкी. рд░ंрдЧा рд░ाрд╡
рдоाрддा - рд░ुрдХ्рдоिрдиिрдЕрдо्рдоा

рдЬрди्рдо

рдкी.рд╡ी. рдирд░рд╕िंрд╣ рд░ाрд╡' рдХा рдкूрд░ा рдиाрдо рдиाрдо рдкाрдоुрд▓ाрдкрддि рд╡ेंрдХрдЯ рдирд░рд╕िंрд╣ рд░ाрд╡ рд╣ै। рдЙрдирдХा рдЬрди्рдо 28 рдЬूрди, 1921 рдоें рдХрд░ीрдордирдЧрд░, рдЖंрдз्рд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдоें рд╣ुрдЖ рдеा। рдЙрдирдХे рдкिрддा рдкी. рд░ंрдЧा рд░ाрд╡ рдФрд░ рдоाрддा рд░ुрдХ्рдоिрдиिрдЕрдо्рдоा рдХृрд╖рдХ рдеे।

рд╢िрдХ्рд╖ा

рдк्рд░ाрдердоिрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрд░ीрдордирдЧрд░ рдЬिрд▓े рдХे рднीрдорджेрд╡ाрд░ाрдкрд▓्рд▓ी рдоंрдбрд▓ рдХे рдХрдЯрдХुрд░ु рдЧाँрд╡ рдоें рдкूрд░ी рдХी рдеी, рд╡рд╣ाँ рд╡े рдЕрдкрдиे рд░िрд╢्рддेрджाрд░ рдЧрдм्рдмेрддा рд░ाрдзाрдХिрд╢рди рд░ाрд╡ рдХे рдШрд░ рдоें рд░рд╣рддे рдеे рдФрд░ рдУрд╕्рдоाрдиिрдпा рдпूрдиिрд╡рд░्рд╕िрдЯी рдХे рдЖрд░्рдЯ्рд╕ рдХॉрд▓ेрдЬ рдоें рдмैрдЪрд▓рд░ рдбिрдЧ्рд░ी рд╣ाрд╕िрд▓ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдкрдврддे рдеे। рдмाрдж рдоें рд╡े рд╣िрд╕्рд▓ोрдк рдХॉрд▓ेрдЬ рдкрдврдиे рдХे рд▓िрдП рдЧрдпे, рдЬो рдЕрдм рдиाрдЧрдкुрд░ рдпूрдиिрд╡рд░्рд╕िрдЯी рдХे рдЕрдзीрди рдЖрддा рд╣ै। рд╡рд╣ाँ рд░рд╣рддे рд╣ुрдП рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд▓ॉ рдоें рдоाрд╕्рдЯрд░ рдбिрдЧ्рд░ी рдкूрд░ी рдХी рдеी। рд░ाрд╡ рдХी рдоाрддृрднाрд╖ा рддेрд▓рдЧु рдеी рдФрд░ рдорд░ाрдаी рднाрд╖ा рдкрд░ рднी рдЙрдирдХी рдЕрдЪ्рдЫी-рдЦाрд╕ी рдкрдХреЬ рдеी। рдЗрд╕рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рджूрд╕рд░ी рдЖрда рднाрд╖ाрдУ (рд╣िंрджी, рдУрд░िрдпा, рдмंрдЧाрд▓ी, рдЧुрдЬрд░рддी, рдХрди्рдиреЬ, рд╕ंрд╕्рдХृрдд, рддрдоिрд▓ рдФрд░ рдЙрд░्рджू рднाрд╖ा) рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рд╡े рдЗंрдЧ्рд▓िрд╢, рдл्рд░ेंрдЪ, рдЕрд░рдмिрдХ, рд╕्рдкेрдиिрд╢, рдЬрд░्рдорди рдФрд░ рдкрд░्рд╢िрдпрди рднाрд╖ा рднी рдмोрд▓ рд▓ेрддे рдеे।

рд░ाрдЬрдиैрддिрдХ рдЬीрд╡рди

рдирд░рд╕िंрд╣ рд░ाрд╡ рднाрд░рддीрдп рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдЖрди्рджोрд▓рди рдХे рджौрд░ाрди рдПрдХ рд╕рдХ्рд░ीрдп рдХाрд░्рдпрдХрд░्рддा рдеे рдФрд░ рдЖрдЬाрджी рдХे рдмाрдж рдХांрдЧ्рд░ेрд╕ рдкाрд░्рдЯी рдоें рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ो рдЧрдП। рд░ाрдЬрдиीрддि рдоें рдЖрдиे рдХे рдмाрдж рд░ाрд╡ рдиे рдкрд╣рд▓े рдЖрди्рдз्рд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдФрд░ рдлिрд░ рдмाрдж рдоें рдХेंрдж्рд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдоें рдХрдИ рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╡िрднाрдЧों рдХा рдХाрд░्рдпрднाрд░ рд╕ंрднाрд▓ा। рдЖंрдз्рд░ рдк्рд░рджेрд╢ рд╕рд░рдХाрд░ рдоें рд╕рди 1962 рд╕े 64 рддрдХ рд╡े рдХाрдиूрди рдПрд╡ं рд╕ूрдЪрдиा рдоंрдд्рд░ी, рд╕рди 1964 рд╕े 67 рддрдХ рдХाрдиूрди рдПрд╡ं рд╡िрдзि рдоंрдд्рд░ी, рд╕рди 1967 рдоें рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдПрд╡ं рдЪिрдХिрдд्рд╕ा рдоंрдд्рд░ी рдФрд░ рд╕рди 1968 рд╕े 1971 рддрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा рдоंрдд्рд░ी рд░рд╣े। рдирд░рд╕िंрд╣ рд░ाрд╡ рд╕рди 1971 рд╕े 1973 рддрдХ рдЖंрдз्рд░ рдк्рд░рджेрд╢ рд░ाрдЬ्рдп рдХे рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рднी рд░рд╣े। рд╡े рд╕рди 1957 рд╕े рд▓ेрдХрд░ рд╕рди 1977 рддрдХ рдЖंрдз्рд░ рдк्рд░рджेрд╢ рд╡िрдзाрди рд╕рднा рдФрд░ рд╕рди 1977 рд╕े 1984 рддрдХ рд▓ोрдХрд╕рднा рдХे рд╕рджрд╕्рдп рд░рд╣े рдФрд░ рджिрд╕ंрдмрд░ 1984 рдоें рд░ाрдордЯेрдХ рд╕ीрдЯ рд╕े рдЖрдард╡ीं рд▓ोрдХрд╕рднा рдХे рд▓िрдП рдЪुрдиे рдЧрдП। рд░ाрдЬрдиीрддि рдоें рдЙрдирдХे рд╡िрд╡िрдз рдЕрдиुрднрд╡ рдХे рдХाрд░рдг рд╣ी рдЙрди्рд╣ें рдХेंрдж्рд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдоें рдЧृрд╣, рд░рдХ्рд╖ा рдФрд░ рд╡िрджेрд╢ рдоंрдд्рд░ाрд▓рдп рдЬैрд╕े рдоंрдд्рд░ाрд▓рдпों рдХी рдЬिрдо्рдоेрджाрд░ी рд╕ौंрдкी рдЧрдпी। рдирд░рд╕िंрд╣ рд░ाрд╡ 14 рдЬрдирд╡рд░ी 1980 рд╕े 18 рдЬुрд▓ाрдИ 1984 рддрдХ рд╡िрджेрд╢ рдоंрдд्рд░ी, 19 рдЬुрд▓ाрдИ 1984 рд╕े 31 рджिрд╕ंрдмрд░ 1984 рддрдХ рдЧृрд╣ рдоंрдд्рд░ी рдПрд╡ं 31 рджिрд╕ंрдмрд░ 1984 рд╕े 25 рд╕िрддрдо्рдмрд░ 1985 рддрдХ рднाрд░рдд рдХे рд░рдХ्рд╖ा рдоंрдд्рд░ी рд░рд╣े। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдоाрдирд╡ рд╕ंрд╕ाрдзрди рд╡िрдХाрд╕ рдоंрдд्рд░ी рдХे рд░ूрдк рдоें рднी рдХेंрдж्рд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдоें рдХाрд░्рдп рдХिрдпा। рдирд░рд╕िंрд╣ рд░ाрд╡ рдиे рд╕рдХ्рд░ीрдп рд░ाрдЬрдиीрддि рд╕े рд▓рдЧрднрдЧ рд╕ंрди्рдпाрд╕ рд╕ा рд▓े рд▓िрдпा рдеा рдкрд░ рд░ाрдЬीрд╡ рдЧाँрдзी рдХी рд╣рдд्рдпा рдХे рдмाрдж рдЙрдирдХी рдХिрд╕्рдордд рдкрд▓рдЯी рдФрд░ рд╡े рдПрдХाрдПрдХ рднाрд░рддीрдп рд░ाрдЬрдиीрддि рдХे рдХेंрдж्рд░рдмिंрджु рдмрди рдЧрдП। рд╕рди 1991 рдХे рд▓ोрдХрд╕рднा рдЪुрдиाрд╡ рдоें рдХांрдЧ्рд░ेрд╕ рдкाрд░्рдЯी рдиे рд╕рдмрд╕े рдЕрдзिрдХ рд╕ीрдЯों рдкрд░ рд╡िрдЬрдп рд╣ाрд╕िрд▓ рдХी рдкрд░ рдЙрди्рд╣ें рдкूрд░्рдг рдмрд╣ुрдордд рдирд╣ीं рдоिрд▓ рд╕рдХा рдеा। рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдирд░рд╕िंрд╣ рд░ाрд╡ рдХो рдЕрд▓्рдкрдордд рд╕рд░рдХाрд░ рдЪрд▓рдиे рдХी реЫिрдо्рдоेрджाрд░ी рд╕ौंрдкी рдЧрдпी। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд░ाрд╡ рдиेрд╣рд░ु-рдЧाँрдзी рдкрд░िрд╡ाрд░ рдХे рдмाрд╣рд░ рдкрд╣рд▓े рдРрд╕े рд╡्рдпрдХ्рддि рдеे рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рдкूрд░े рдкांрдЪ рд╕ाрд▓ рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХे рд░ूрдк рдоें рдХाрд░्рдп рдХिрдпा। рд╡े рдкрд╣рд▓े рджрдХ्рд╖िрдг-рднाрд░рддीрдп рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рднी рдеे।

рдоृрдд्рдпु

9 рджिрд╕рдо्рдмрд░ 2004 рдХो рд░ाрд╡ рдХो рд╣ाрд░्рдЯ рдЕрдЯैрдХ рдЖрдпा рдеा рдФрд░ рдЗрд╕рдХे рддुрд░ंрдд рдмाрдж рдЙрди्рд╣ें рдСрд▓ рдЗंрдбिрдпा рдЗंрд╕्рдЯिрдЯ्рдпूрдЯ рдСреЮ рдоेрдбिрдХрд▓ рд╕ाрдЗंрд╕ рдоें рднрд░्рддी рдХिрдпा рдЧрдпा рдФрд░ рднрд░्рддी рдХрд░рдиे рдХे 14 рджिрдиों рдмाрдж 83 рд╕ाрд▓ рдХी рдЖрдпु 23 рджिрд╕рдо्рдмрд░ рдХो рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕंрддिрдо рд╕ांрд╕े рд▓ीं।